🌹🌹إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلَالًا بَعِيدًا.... کسانیکه کافر شدند، و (مردم را) از راه خدا باز داشتند، در گمراهى دورى افتاده اند. ۱۶۷ نساء. تفسیر: در این آیهء شریفه، به افرادی اشاره شده که بدترین نوع کفر را انتخاب کرده اند. آنها کسانى هستند که علاوه بر گمراهى خود، براى گمراه ساختن دیگران هم تلاش مى کنند. آنها، هم بر خود ستم روا مى دارند و هم بر دیگران، زیرا نه خود، راه هدایت را پیموده اند و نه مى گذارند دیگران این راه را بپیمایند. ■ اما چرا خداوند در بارهء این دسته، فرموده دورترین افراد از جادهء حقند؟! زیرا افرادى که مبلغان ضلالتند، بسیار بعید به نظر مى رسد دست از راهى که خود بسوى آن دعوت مى کنند بردارند. آنها از روی لجاجت و عناد و آگاهانه، به کفر روی می آورند، بهمین دلیل بیراهه اى که در آن گام گذاشته اند، از راه حق بسیار فاصله دارد. ■ در حقیقت، این گروه، هم ستم به حق کردند که آنچه شایستهء آن بود انجام ندادند، هم ستم به خویش که خود را از سعادت محروم ساختند و خود را به ضلالت افکندند و هم به دیگران ستم کردند که آنها را از راه حق باز داشتند. 👈 لذا خداوند در بارهء اینها فرموده است: 🌹إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقًا کسانیکه کافر شدند، و (به خود و دیگران) ستم کردند، هرگز خدا آنها را نخواهد بخشید، و آنانرا به هیچ راهى هدایت نخواهد کرد. ۱۶۸ نساء. ■■ چنین افرادى هرگز مشمول آمرزش پروردگار نخواهند شد و خداوند آنها را به هیچ راهى جز راه جهنم هدایت نمى کند. 👈 جملهء لَمْ یَکُنِ اللّهُ، به این معنی است که آمرزش آنها هرگز شایستهء مقام خدا نیست. چون از حدود آمرزش پروردگار، فاصلهء بسیار زیادی گرفته اند. 👈 آنها فقط به سمت یک راه هدایت و راهنمایی می‌شوند: 🌹إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا. مگر به راه دوزخ، که جاودانه در آن خواهند ماند. و این امر براى خدا آسان است. ۱۶۹ نساء. ⚫ 👈 اصولا، مسئولیت فرد گمراه، با خود اوست که به دنبال راه هدایت باشد. و اگر این فرد گمراه، دیگران را هم از راه حق، دور کند، مسئولیت آنها را هم بر دوش می کشد و این بار بسیار عظیمی است. 👈 👈 پس مراقب باشیم که در مسیر هدایت از چه کسانی الگو می گیریم، و باز مراقب باشیم، آنچه را که علم نداریم، بر زبان نیاوریم که شاید باعث گمراهی دیگران شود. 🌸 و حضرت حسین علیه السلام چه زیبا افراد جامعه را معرفی فرموده اند:   النّاسُ عَبیدُالدُّنْیا، وَ الدّینُ لَعِبٌ عَلى ألْسِنَتِهِمْ، یَحُوطُونَهُ ما دارَتْ بِهِ مَعائِشَهُمْ، فَإذا مُحِصُّوا بِالْبَلاء قَلَّ الدَّیّانُونَ. افراد جامعه، بنده و تابع دنیا هستند و مذهب، بازیچهء زبانشان گردیده است و براى إمرار معاش خود، دین را محور قرار داده اند و سنگ اسلام را به سینه مى زنند. پس اگر بلائى (در مقام و ریاست، جان، مال، فرزند، موقعیّت، و …) انسان را تهدید كند، خواهى دید كه دینداران واقعى كمیاب خواهند شد. بحارالأنوار: ج ۷۵، ص ۱۱۶.