🌹🌹وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَاسْتَكْبَرُوا عَنْهَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُون. و کسانیکه آیات ما را تکذیب کردند، و در برابر آن تکبر نمودند، اهل دوزخند. جاودانه در آن خواهند ماند. ۳۶ اعراف. تفسیر: تکذیب و تکبر در برابر آیات الهی تفاوتی با هم ندارن. یعنی کسیکه آیات را قبول دارد اما در انجام آنها تکبر ورزیده و سرباز می‌زند با کسیکه آیات را از اساس تکذیب میکند فرقی ندارد. جایگاه هردوی آنها دوزخ است که جاودانه در ان خواهند بود. 👈 اما سوالی که در لحظهء مرگ از این گمراه شدگان از مسیر حق، پرسیده می‌شود، چیست؟ 🌹فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآيَاتِهِ ۚ أُولَٰئِكَ يَنَالُهُمْ نَصِيبُهُم مِّنَ الْكِتَابِ... چه کسى ستمکارتر است از آنها که بر خدا دروغ بستند، یا آیات او را تکذیب کردند؟! آنهانصیبشان را از آنچه مقدر شده (از نعمتها و مواهب این جهان) مى برند. تا زمانى که فرستادگان ما (و فرشتگان قبض روح) به سراغشان آیند که جانشان را بگیرند. از آنها مى پرسند: کجایند معبودهایى که غیر از خدا مى خواندید؟! (چرا به یارى شما نمى آیند؟!) مى گویند: آنها (همه) از نظر ما پنهان و گم شدند و به زیان خود گواهى مى دهند که کافر بودند. ۳۷ اعراف. ■ کسانیکه الگوی خود قرار دادید و به آنها اعتماد کردید و گمراه شدید، کجایند تا کمکتان کنند؟! آنها چون دست خود را از همه چیز کوتاه مى بینند و پندارهائى را که دربارهء معبودهاى ساختگى داشتند همچون نقش بر آب مشاهده مى کنند، در پاسخ مى گویند: ■ آنها همه گم شدند و از ما دور گشتند. اثرى از آنها نمى بینیم و هیچگونه قدرتى بر دفاع از ما ندارند، و تمام عبادات ما براى آنها بیهوده بود. آنگاه خودشان بر ضد خود گواهى مى دهند که ما کافر بودیم. 👈 پس از آن، در قیامت، خداوند به گمراهان و گمراه شدگان می فرماید: 🌹قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُم مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ فِي النَّارِ ۖ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتَهَا..... در صف اقوام گمراهى از جن و انس که پیش از شما بودند در آتش وارد شوید! هر زمان که گروهى وارد مى شوند، گروه همسان خود را لعن مى کنند (تعبیر به أُخْت به معنی خواهر، در اینجا کنایه از ارتباط و پیوند فکرى و روحى در میان گروه هاى منحرف است و از آنجا که أُمَّت، مؤنث لفظى است، تعبیر به أُخْت شده، نه أَخْ). تا همگى با ذلّت در آن قرار گیرند، در این هنگام، گروه پیروان دربارهء پیشوایان خود مى گویند: پروردگارا! اینها بودند که ما را گمراه ساختند. پس کیفر آنها را از آتش دو برابر کن. (کیفرى براى گمراهیشان، و کیفرى بخاطر گمراه ساختن ما.) مى فرماید: براى هر کدام (از شما) دو عذاب است. ولى نمى دانید. ۳۸ اعراف. ⚫ 👈 آغاز درگیرى پیشوایان و پیروان گمراه در دوزخ. هر دسته اى که وارد دوزخ مى شود به دیگرى لعن و نفرین مى کند و او را مسئول بدبختى خویش مى داند. در اینزمان، گمراه شدگان، می گویند عذاب پیشوایان ما را دو برابر قرار دهید. خداوند در پاسخ می فرماید: مجازات هر دو دسته از شما مضاعف است ولى نمى دانید. ■ 👈 بله، مجازات گمراه کنندگان، مضاعف است، بدلیل گمراهی خودشان و گمراه کردن دیگران. اما چرا مجازات گمراه شدگان، مضاعف است؟ زیرا هیچگاه پیشوایان ظلم و ستم و سرکردگان انحراف و گمراهى به تنهائى نمى توانند برنامه هاى خود را پیاده کنند و این پیروان سرسخت و لجوج هستند که به آنها در رسیدن به این هدف، قدرت و توان مى بخشند و به اصطلاح، تنور آنها را داغ کرده و پاى پرچمشان سینه مى زنند. (دقت کنیم). 👈 و در انتهای دعوا، پیشوایان گمراه به پیروانشان می گویند: 🌹وَقَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ فَمَا كَانَ لَكُمْ عَلَيْنَا مِن فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْسِبُون.َ و پیشوایان آنها به پیروان خود مى گویند: شما برترى بر ما نداشتید. پس بچشید عذاب (الهى) را در برابر آنچه انجام مى دادید! ۳۹ اعراف. أُولى، یعنی پیشوایان گمراه، به أُخْرى، یعنی پیروانشان، مى گویند شما هیچ تفاوتى با ما ندارید، یعنى اگر ما گفتیم، شما تأئید کردید و اگر گام برداشتیم، شما کمک نمودید و اگر ستم نمودیم شما یار و مددکار ما بودید، بنابراین شما هم در مقابل اعمالتان عذاب دردناک الهى را بچشید.