اصل نوزدهم قانون اساسی:
#حقوق_مساوی مردم ایران
«مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.»
✔️در فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با عنوان حقوق ملت، عمده حقها و نه همه حقهای مردم بیان شده است. منظور از حقوق ملت، حقوق افراد یا یکایک ملت است یعنی
#حقوق شهروندان. در برخی از اصول دیگر قانون اساسی، بهعنوان نمونه اصول ۱۲، ۱۳، ۱۴ یا اصولی که در فصل قوه قضاییه آمدهاند، به برخی از حقهای مردم اشاره شده است.
✔️برخی از حقها نیز به اقتضای تکالیفی که برای دولت در قانون اساسی پیشبینی شده معنا پیدا میکند، مثل اصل سوم قانون اساسی تکالیفی را بر عهده حکومت و خطاب به آحاد مردم پیشبینی کرده است؛ پس تکالیفی که در اصل سوم قانون اساسی ذکر شده دربردارنده حقهایی برای شهروندان است.
✔️گاهی گفته میشود که زبان دین، زبان تکلیف است نه زبان حق، یعنی همیشه در آموزههای اسلامی، مرتباً از تکالیف مسلمانان صحبت میشود و نه از حقوق آنها که این ادعا، سخن دقیقی نیست. وقتی تکالیفی پیشبینی میشود، در مقابل آنها حقهایی پیشبینی شده است. ضمن اینکه تکالیف گوناگون شرعی که برای انسانها پیشبینی شده، مبتنی بر یک انسانشناسی دقیق است که چون در منطق آموزههای اسلامی، برای انسان یک حقی شناسایی شده، بهعنوان حق رشد، حق کمال، حق شکوفا شدن استعدادهای گوناگون بهصورت متوازن و حق برخورداری از محیط مساعد اجتماعی، برای انسانی که حیاتش جاودانه و ابدی است، لذا در راستای نیل به این حق، تکالیفی پیشبینی شده است. بنابراین همه تکالیف شرعی ریشه در به رسمیت شناختن همین حق دارد.
✔️نخستین اصل از فصل سوم قانون اساسی بهعنوان یک اصل بنیادین، بیانگر تساوی حقوق مردم، فارغ از رنگ، نژاد و زبان است و برتری بر اساس این ویژگی¬ها را نفی می¬کند. مبنا و خاستگاه این اصل، ریشه در آیه¬ی شریفه¬ی «یا أَیهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكم مِّن ذَكرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكرَمَكمْ عِندَ اللهِ اَتقَاکُم»(آیه 13 سوره حجرات) دارد.
✔️بنابراین، نمیتوان در بهرهمندی افراد از حقوق، ملاکهایی همچون تعلقات قومی، نژادی و زبانی را ملاک قرار داد چراکه مبنا در اینجا، کرامت انسانی فارغ از ملاکهای پیشگفته است. همچنین دین مبین اسلام بر تساوی و برابری شخصیت انسانها با یکدیگر فارغ از ویژگیهای عَرَضی همچون رنگ، نژاد، زبان و غیره تأکید دارد و با نفی تمام امتیازات ناشی از طبقهبندیهای گوناگون، «تقوای الهی» را ملاک برتری انسانها نزد خود قرار داده است.
✔️نکته بسیار مهم اینکه اصل 19 بر عدم دخالت تعلقات نژادی، زبانی، قومیتی و قبیلهای و غیره در حقوق دلالت دارد و عمدتاً به دلیل انگیزههای جغرافیایی مطرح شده و شامل دین و مذهب و جنسیت نمیشود؛ چراکه مطابق آیات قرآن و روایات متعدد معصومین علیهم السلام، عامل دین، مذهب و جنسیت، در موارد مشخصی عامل تمایز و تفاوت افراد در بهرهمندی از حقوق است.
#حقوق_ملت
#دودقیقه_قانون_اساسی
@drhamednikoonahad