🔰فضای مجازی با دو عینک مختلف ✳️قدر مسلم نمیتوان فارغ از دیدگاه های مختلفی که درباره یک مساله وجود دارد، نظر صریح و صحیحی پیرامون آن موضوع ارائه داد؛ لذا بررسی نظرات مختلف حول یک موضوع به جهت دستیابی به تصمیمی معقول و پخته، ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ یکی از موضوعاتی که آرای مختلف و بلکه مخالفی پیرامون آن وجود دارد، موضوع «فضای مجازی» است؛ در این یادداشت میکوشیم دو دیدگاهی را که در این بحث مطرح شده است، توضیح دهیم. 1️⃣دیدگاه اول با تاکید بر محاسن و مزایای فضای مجازی، هرگونه محدودیت و چارچوب گذاری در این فضا را رد کرده و معتقد به آزاد و رها بودن این فضا میباشند؛ از جمله مزایایی که این دسته برای فضای مجازی فهرست میکنند به شرح زیر است: 🔹ارتقای آگاهی عمومی:به عقیده این دسته، فضای مجازی بستری برای گردش آزاد اطلاعات بوده و در نتیجه منجر به ارتقای آگاهی عمومی میشود؛به زعم این افراد، ترسِ کسانی که اندیشه تحدید یا ساماندهی فضای مجازی را در سر میپرورانند، از شناخت و آگاهی مردم میباشد؛ چرا که تداوم حکومت و ریاست آنان در گرو جهل عمومی است و فضای مجازی به مصاف این جهل رفته است. 🔸تصمیم سازی: مزیت دیگری که این افراد برای فضای مجازی ذکر میکنند، وادار کردن اصحاب قدرت به انجام یا ترک یک عمل و به عبارت ساده تر، تصمیم سازی میباشد؛ این افراد معتقدند میتوان با قدرت فضای مجازی، جوّ عمومی را علیه اصحاب قدرت به قدری سنگین کرد که ناچار به تمکین در برابر خواست عمومی شوند؛ 2️⃣دیدگاه دوم با وجود اذعان به محاسن و مزایای مختلف فضای مجازی، معتقد است تمام فواید ذکر شده متوقف بر ساماندهی و قانونمندی این فضا میباشد و در غیر این صورت همه مزایای آن به ضد خود تبدیل خواهند شد؛ این دسته اشکالاتی به دیدگاه اول دارند که در ادامه به بخشی از آن ها اشاره میشود: 🔹از قدیم الأیام معروف است که انسان حالت انگوری را دارد که در دیگ میریزند و به محض جوشیدن، نجس میشود؛ برای این که نجاست این انگور از بین برود باید به میزانی حرارت داده شود که دو سوم آن تبخیر شود؛ دیدگاه دوم معتقد است فضای مجازی به منزله حرارت اندکی است که بر افکار عمومی داده میشود و نه منجر به آگاهی که بلکه به توهم آگاهی منجر میشود و روشن است که خطر توهم آگاهی و علم ناقص بسیار بیشتر از خطر جهل است؛به عقیده این دسته، فضای مجازیِ رها، قاضیانی تربیت میکند که بساط قضاوت خود را در برابر هر پدیده ای پهن میکنند و با اعتماد به نفسی مثال زدنی و بی توجه به آن که منبع آنان تنها چند عکسنوشته در فضای مجازی است، به صدور حکم میپردازند؛ این دیدگاه توجه،توصیه و تاکید خود بر مطالعه کتاب را دلیلی بر آن میداند که نه تنها از آگاهی عمومی هراس ندارد بلکه اتفاقا استمرار حضور خود در ارکان قدرت را متوقف به آگاهی عمومی میداند. 🔸دسته دوم نسبت به مزیت «تصمیم سازی» نیز اشکالاتی را مطرح کرده اند؛ این افراد معتقدند که «تصمیم سازی برای اصحاب قدرت» و «تصمیم سازیِ اصحاب قدرت» دو مقوله جدا از هم بوده و آن چه که در فضای مجازیِ رها رخ میدهد، نه مورد اول که مورد دوم میباشد؛ این دیدگاه مدعی است با توجه به این که صاحبان و سیاستگذاران فضای مجازی، خود اصحاب قدرت میباشند پس چگونه ممکن است چنین فضایی بر علیه خود آنان تبدیل شود؟؟ بلکه آن چه مسلم است استفاده این قدرت ها از فضای مجازی علیه کشورهای دیگر و در جهت تضعیف آن کشورها میباشد؛ به عبارت بهتر اگر چه چاقو وسیله بریدن است ولی تنها چیزی که نه می خواهد و نه میتواند ببُرد، دسته خودش است؛ این دیدگاه با استناد به این اشکالات -و البته اشکالات مختلف دیگر- مدعی است که نباید فرمان فضای مجازی، خارج از مرزها بوده و هدایت آن در دست کسانی باشد که تمام تلاش خود را در جهت تضعیف کشور به کار میبرند. ✍️ادمین عقال 🆔@eghaal