.
عدالت و پیشرفت با رویکرد اقتصاد دانشبنیان
(روایت اقتصاد|بخش سوم)
☘قریب ده سال از تبیین اقتصاد دانشبنیان بهعنوان آینده اقتصاد جمهوری اسلامی ایران توسط رهبری میگذرد و ایشان در طول این ده سال به تبیین این راه در اقتصاد کشور پرداختهاند. راهی که عدالت و پیشرفت را میسر میسازد و مقاومت در برابر سرمایهداری را عملی میکند.
☘رهبر انقلاب: "من فقط بهطور خلاصه عرض میکنم که رسیدن و دست یافتن به پیشرفت عادلانه در اقتصاد و حلّ مشکل فقر در کشور ــ که ما مشکل فقر و استضعاف مالی را در کشور بخواهیم حل کنیم ــ فقط از مسیر تقویت «تولید» میگذرد؛ اگر ما تولید را تقویت کردیم که تقویت آنهم به همین دانشبنیان بودن است، این مقصود بزرگ انشاءالله حاصل خواهد شد. 01/01/01"
☘مسئله نسبت عدالت و اقتصاد دانشبنیان را از چند حیث میتوان مدنظر قرارداد:
از منظر نیروی انسانی و شکوفایی استعداد افراد، میتوان گفت که در مناسبات فعلی، دولت با پشتوانه به درآمدهای نفتی، برنامهریزیهای کوتاه و میانمدت خود را انجام میدهد. در این شرایط و با تمرکز منبع ثروت در دستان دولت، در عمل مجال ورود بخش خصوصی و مردمی در اقتصاد مهیا نمیشود و تنها فرصت این است که خود را به نحوی وارد حوزههایی مثل نفت و یا فولاد کنند تا مگر بتوانند در صنایع پاییندستی اینگونه صنایع مجال فعالیت داشته باشند. این اقدامات گرچه نامطلوب نیست ولی برای دولت آینده اینیک وضعیت حداقلی است. وضعیت مطلوبتر آن است که با توسعه اقتصاد دانشبنیان واقعی و دانشبنیان کردن این صنایع و نه صرفاً رفع برخی نیازهای آنها، امکان فعالیت در مسائل اصلی را بر اساس ابتکارات مردمی فراهم ساخت. اقدامی که ماحصل آن علاوه بر کاهش نیاز به منابع نفتی و کاهش واردات امکان فعالیت نیروهای نخبگانی کشورمان را در اقصی نقاط کشور و در سطح بالایی از تولید فعال میسازد. این تجربهای است که کشورمان در طول هشت سال دفاع مقدس آن را تجربه کرد. فضایی که در آن به پشتوانه تشکیل نهادهایی نظیر بسیج، میدان عملی در اختیار نیروهای مردمی قرار میگیرد و از این طریق زمینه شکوفایی استعدادهایی نظیر شهید باقری فراهم میآید. به بیانی بهتر در این اقتصاد توزیع درآمد بر اساس دانش افراد میتواند صورت گیرد و پول کار نمیکند و حضور و تأثیر افراد به توانایی و دانش ایشان بازمیگردد نه به سرمایه و پول ایشان. این ویژگی میتواند اقتصاد را به عدالت نزدیک کند.
☘از منظر رفع نابرابریهای منطقهای نیز باید گفت، زمانی که شما محصولاتی را از خارج از کشور و با هزینههای بالا تهیه مینمایید مجبور هستید آن را در مناطق محدود و با اولویت بالاتر راهاندازی نمایید لذا در بسیاری از استانهای مرزی شما چنین خدماتی ارائه نمیگردد و این امر باعث بروز بیعدالتی در کشور میگردد. درحالیکه اگر تولید دانشبنیان باشد شما میتواند با هزینه بسیار کم بهتمامی نقاط کشور خدمترسانی نمایید و سامانههای موردنیاز را راهاندازی نمایید. با سرمایهگذاریهای درست میتوان این امر را باکیفیت بسیار بالایی انجام داد. اقدامی که در سالیان گذشته در حوزه تجهیزات پزشکی و ساخت دستگاههایی نظیر شتابدهنده پزشکی درمان سرطان، رادیولوژی و... صورت پذیرفت.
☘لازم به ذکر است چالش اساسی در نسبت با چنین مسائلی، تعمیر و نگهداری این وسایل پیشرفته و عدم دسترسی مناطق کمتر برخوردار جهت رفع نیاز است که در عمل حتی اگر توان تهیه محصولات وجود داشته باشد، استفاده از آن را غیرممکن میسازد. مسئلهای که با رویکرد اقتصاد دانشبنیان قابلحل است.
@eghtesad_daneshbonyan