نبودند، بلکه موافق هم نبودند، اما حرص، طمع و ترس و نیز جهالت و ضعف ایمان، مانع از پیوستن آنها می‌شد، بنابراین، به قول امروزی‌ های سیاهی لشکر و ناظر بودند و در بازگشت، بارها و بارها نقل کردند. 4⃣بدیهی است که هیچ ضرورتی ندارد که ناقل حوادث، حتماً از دوستان باشد، بلکه میتواند از صف دشمنان نیز باشد و یا ناظرینی که در صحنه در سپاه دشمن بودند، اما نه جنگیدند و نه حتی زخمی برداشتند. لذا بسیاری از وقایع را خود دشمنان نقل کردند که «ما چه کردیم»! 5⃣در میان دوستان نیز هیچ ضرورتی ندارد که نقل کننده‌ ی حوادث، حتماً مردان باشند. حضرت زینب (س) که خود علیمه به علم لدنی (عالمه‌ ی بدون معلم) بودند، شاهد عینی و لحظه به لحظه‌ ی کربلا بودند و حتی خود بخش مهمی از تاریخ کربلا که سبب انتقال، رواج و ماندگاری آن شد بودند - حضرت ام کلثوم (دختر دیگر امیرالمؤمنین) نیز سخنرانی‌ها و نقل‌ ها نموده‌ اند - همسر امام زين العابدين (ع) و مادر امام باقر (ع) در صف حاضرین و سپس اسرا بودند – دختر دیگر امیرالمؤمنین (ع)، به نام «فاطمه صغری» نيز به همراه همسر شهيدش ابوسعيد بن عقيل در كربلا حضور داشت و سپس در صف اسرا به سفر شام و بازگشت به مدینه رفتند. وى خود از راويان حوادث كربلاست. بانوان عالی‌ مقام دیگری چون حضرات رباب، سکینه، ام وهب همسر عبد الله كلبی - مادر عبد الله بن عمر كه پس از شهادت فرزند، با عمود خيمه به طرف دشمن حمله برد و امام او را برگرداند - مادر عمرو بن جناده كه پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و مردی را به وسيله آن كشت، سپس شمشيری گرفت و با رجزخوانی به ميدان رفت، كه امام حسين (ع) او را به خيمه‏ها برگرداند و ... بنابراین این اشخاص نیز نه تنها شاهدان عینی و بازگو کنندگان بودند، بلکه بخش ‌هایی از این تاریخ را رقم زدند. گاه همسران سرداران و یا سربازان عمر سعد، خود نقل کننده‌ ی وقایعی بودند که از همسران خود شنیده بودند، بسیاری از آنها پس از شنیدن ‌ها، با مخالفت به همسر برخاستند. امّ عبداللَّه، همسر مالك بن نُسَير، یکی از آنان است. مالك بن نُسَير، از حمله كنندگان به امام (ع) بود. او پس از ضربه زدن به سر امام عليه السلام، كلاهخود امام را غارت كرد و آن را به خانه برد. همسرش به شدت از تحفه‌اى كه او به منزل برده بود، ابراز انزجار كرد. 6⃣و بالاخره به غیر از حاضرین و ناظرین از دوست و دشمن، و از زن و مرد؛ اهل عصمت (ع) ، خود معتبرترین ناقلین می‌باشند، چه مانند امام سجاد و امام باقر علیهماالسلام خود نیز در صحنه بوده باشند، و چه مانند امام صادق (ع) ، به نقل از پدر بگویند، چه مانند سایر امامان علیهم السلام که نه تنها وارث علوم پدران هستند، بلکه حجت الله هستند، از علم لدنی برخوردارند، علم خود را کتاب‌ها و علوم دیگران نگرفته‌اند، و خلاصه آن که عالم در محضر آنان است. به غیر از اخبار آنان، فرازهایی از زیارت‌ های وارده نیز خود گویای وقایع می‌باشد. به صفحات بپیوندید👇🌷 https://eitaa.com/ehyakalam https://t.me/joinchat/sEK5HEawgNo1ZmU0 https://chat.whatsapp.com/KU93MJFDMd4KIKwBMteD0d https://instagram.com/ehyakalam1