ثّم إنّهم -أعلى اللّه مقامهم- ربّما يسلكون طريقة الدماء في بعض الأحيان، و يصفون مراسيل بعض المشاهير -كابن أبي عمير و صفوان بن یحیی- بالصّحة، لمّا شاع من انّهم لا يرسلون الّا عمّن يثقون بصدقه، بل يصفون بعض الأحاديث التي في سندها من يعتقدون أنّه فطحي أو ناووسيّ بالصحّة، نظراً الى اندراجه فيمن أجمعوا على تصحيح ما يصحّ عنهم.
و على هذا جرى العلّامة قدس الله روحه- في المختلف، حيث قال في مسألة ظهور فسق أمام الجماعة: «إنّ حديث عبدالله‌بن بكير صحيحٌ». و في الخلاصة حيث قال: «إنّ طريق الصّدوق الى أبي‌مريم الأنصاري صحيحٌ». و ان كان في طريقه ابان‌بن عثمان، مستنداً في الكتابين إلى إجماع العصابة على تصحيح ما يصحّ عنهما.
و قد جرى شيخنا الشهيدالثاني -طاب ثراه- على هذا المنوال أيضاً، كما وصف في بحث الردّة من شرح الشرائع حديث الحسن‌بن محبوب عن غير واحد بالصحّة؛ و أمثال ذلك في كلامهم كثير، تغفل❗️(شیخ بهایی، مشرق الشمسين و إكسير السعادتين، ص۳۰-۳۵)
پس شیخ‌بهایی نیز می‌پذیرند که اعتبارسنجی پیشینیان، بر قرائن تکیه داشته است و این قرائن، نقشی مهم در حکم به اعتبار یا عدم‌اعتبار روایات بازی می‌کردند. این قرائن، در منابع نخستین حدیثی شیعه و تا پیش از شکل گیری جوامع حدیثی، وجود داشته است، ولی پس از تدوین جوامعی چون کتب اربعه، آرام آرام آن کتاب‌ها و اصول اولیه و در پی آن، قرائن همراه آنها، از دسترس خارج شدند. بعد از این رویداد، پسینیان خویش را با پرسشی اساسی رویارو دیدند:
حال که قرائن حکم به اعتبار روایات در اختیار ما نیست، چه باید کرد❓
در پاسخ به این پرسش بود که راهکاری جدید یا همان اعتبارسنجی راوی محور را برگزیدند❓
(باید توجه داشت که این تحلیل، پاسخ شیخ‌بهایی است به پرسشی که ما از مدرسهٔ حلّه داشته‌ایم، نه اینکه خود ایشان جواب روشنی به آن پرسش داده باشند❗️ ولی آیا به راستی، روایات موجود در نگاشته‌های معتبر حدیثی ما، چون کافی، تهذیب، استبصار، فقیه، بصائر و جز اینها. قرائن اعتبار خود را به همراه نیاورده‌اند❓ آیا نمی‌توان با جست‌و‌جو در لابه‌لای منابع حدیثی که در اختیار داریم، قرائن اعتبار روایات را که تنها یکی از آنها ویژگی‌های راوی است، کشف کرد❓به نظر می‌رسد می‌توان سخن مرحوم شیخ‌بهایی را نقد کرد و قائل شد که مجموعة حدیثی پیش روی ما، دست کم آن دسته از منابع معتبر روایی، توان هم پوشانی و ارائه قرائن اعتبار را در خود دارند، به بیانی دیگر، می‌توان باور داشت گستره احادیث پیش روی ما در مجموعه فرهنگ شیعه، به ویژه در منظومه اعتقادی ما و ویژه‌تر در بحث‌های امامتی، می‌توانند مجموعه منسجمی را ارائه کنند. شرح بیشتر را در ادامه خواهیم آورد.)
@Elal_alhadith