🔴برافروخته‌شدن آتش آشوب و جنگ از آذربایجان از ابو بَصِیر روایت شده است که ابو عبدالّاه [صادق]-علیه‌السّلام- فرمود: داستان چنین است که پدرم [باقر]-علیه‌السّلام- به من فرمود: ناگزیر بی‌گمان آتشی از آذربايجان خاهد بود كه چيزی برابر آن نمی‌ایستد. پس هر گاه چنان شود، پلاسهای خانه‌هایتان باشید و بمانید تا هنگامی که ما ماندگار بوده‌ایم. پس هر گاه جنبشگر ما (مهدی) جنبید، سوی او بشتابید، اگرچه با سینه‌خیزرفتن، و سوگند به خداوند که گویا سوی وی میان گوشه و جایگاه می‌نگرم، در حالی که با مردم بر کتابی نو پیمان می‌بندد، بر عربها سختگیر است.(۱) بدان که پس از شنیده‌شدن صدای بلند جبرائیل-علیه‌السّلام- از آسمان در ماه رمضان، امام مهدی-علیه‌السّلام- در مدینه آشکار می‌شود، سپس در ماه محرّم به مکّه می‌رود و پهلوی کعبه، میان گوشۀ شرقی‌اش که حجر اسود در آن است و جایگاه ایستادن ابراهیم-علیه‌السّلام-، می‌ایستد و همراهانش با او پیمان می‌بندند. پس سزاوار است برای مؤمنان که پس از صدای بلند و پیش از قیام، از مدینه و دیگر سرزمینها رهسپار مکّه شوند تا به امامشان بپیوندند. بر کسی پوشیده نیست که امام باقر-علیه‌السّلام- در این حدیث بی‌گمان شیعیانش را، هنگام زبانه‌کشیدن آتش آشوب و جنگ در آذربایجان، از رفتن درون آشوبها و نبردهای نابودگر پرهیز داده است تا دین و خونهای آنان نگاه داشته شوند. از شگفتیهای این سخن آن است که دو بار واژۀ «آتش» در آن آمده است! در متن عربی «نار» و «أذربیجان» و در فارسی «آتش» و «آذربایجان». آذَرْبایْجان سرزمینهایی در شمال غربی ایران‌اند که استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و اَرْدَبیل را که ترکها در آنها می‌زیند، در بر می‌گیرند. یاقوت حَمَوی گزارش کرده است: «ابن مقفّع گفته‌است: آذربایجان ... آذر در زبان پهلوی نام آتش است، و بایگان معنایش نگهدارنده و گردآورنده، پس گویا معنایش آتشکده یا گردآورندۀ آتش است، و این به درستی همانندتر و به آن سزاوارتر است؛ زیرا آتشکده‌ها در این سرزمین خیلی بسیار بوده‌اند»(۲). ---------------------------------------------- ۱. الغيبة، نعمانی، ص ۲۰۰، ب ۱۱، ح ۱؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی. ۲. معجم البلدان، ج ۱، ص ۱۲۸، درگاه «أذربیجان»؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی. 📚گزیده‎هایی از کتاب: جهان در آستانۀ ظهور؛ پژوهش و نوشتۀ سیّد سلیمان مدنی تَنْکابُنِی ✍🏻روش ما در نوشتن واژه‎ها،‌ بر پایۀ درست‌نویسی و سازگاری نوشتار با گفتار و برخی نکته‎های دیگر است.