.
#جهاد_تبیین
#شعر_تبیینی(۴)
#رحماءُبینهم
✔️سه عرصه مهم #شعر_تبیینی
هنرِ شاعر متعهد، در آفرینش شعر مطلوب و قابل دفاع، در سه عرصه متجلّی می‌شود:
۱. نگرش و بینش
2. موضع و واکنش عاطفی
3. پردازش هنری و شیوه بیان شاعرانه.
در تبیین سه اصل یاد شده،
توجه به این نکات ضرورت دارد.
سطح نخست: دیدگاه و نگرش
شاعر درباره یک موضوع، دیدگاه و اندیشه خود را مرور می‌کند.
به عنوان مثال، در مواجهه با بدحجابی یا بی‌حجابی،
می‌تواند یکی از این دیدگاه‌ها را داشته باشد:
الف) برخورد تنبیهی همراه با خشونت
ب) برخورد ملاطفت‌آمیز و تبیینی
سطح دوم: واکنش عاطفی
در این عرصه، شاعر با محور تاثیر و تاثرات فرهنگی-اجتماعی،
موضع عاطفی و واکنش خود را در قبال موضوعات مذکور در شعر نشان می‌دهد.
به عنوان مثال،
اگر شاعر معتقد به این موضوع باشد که: «بسیاری از بدحجابان یا بی‌حجاب‌ها افرادی ناآگاهند و اگر بدانند پشت‌پرده موضوع بدحجابی یا بی‌حجابی چه کسانی هستند، مطمئناً راه خود را از آنان جدا می‌کنند...»
با این‌حساب، شاعر به جای انتخاب برخوردی خشن و توبیخ‌آمیز،
عکس‌العملی مهربانانه، همراه با انعطاف انتخاب می‌کند.
سطح سوم: پردازش شاعرانه
در این بخش، نوع روایت زبان و شیوه بیان شاعر، قابل رصد و ارزیابی است.
این که شاعر در ارائه نگرش و واکنش‌های خود،
زبان و بیان سالمی را به کار بسته است؟
آیا این شیوه بیان، جذاب است؟
آیا این شیوه بیان، غیرمستقیم و شاعرانه است یا شعاری و موعظه‌محور؟
و....
شاعر واقعی دیدگاه خود را در لایه‌های درونی شعر پنهان می‌سازد
و آن‌چه در رویهٔ شعر آشکار است، بیان عاطفی و شاعرانه اوست
رعایت این اصول شعری، جذابیت، تغییر حال و باور مخاطب را رقم می‌زند.
جمع‌بندی
عیار هنریِ شعر تبیینی، با مرور سطوح یاد شده تعیین می‌شود:
١. غنای فکر و نگرش عمیق،
٢. موضع و واکنش عاطفیِ اثرگذار
٣. پردازش شاعرانه و بیان غیر مستقیم
نمونه مثال شعری:
در این شعر، موضع عاطفی شاعر در نوع بیان (حسی-عاطفی، لیّن، تبیینی)
از دیدگاه انعطاف‌آمیز او حکایت دارد.
دیدگاهی که در لایه‌های درونی شعر گنجانده شده تا شعر، از تهمت شعار و بیانیه‌سرایی مصون بماند....
ما گردی از تو را به صبا هم نمی‌دهیم!
هستیم همچو کوه بر این نکته پای‌بند
زلفی ز دختران تو از شانه عفاف
بیرون مباد! تا که پلشتان به هم زنند...
ایران بی شهید و شهادت چه ظلمتی است
یعنی تو را ز وحشت و ظلمت بیاکنند؟
شمعی ز مهر فاطمه در من شکفت و گفت:
ایرانیان پاک....(*)، پروانه منند
گفتم: ولی گروهی از اینان...، اشاره کرد
محتاج توبه‌اند ولی پاک‌دامنند...
(*شعر از نظر وزنی مخدوش است؛ شاعر محترم، دچار خطا در قرائت شعر شده است)
#سید_مهدی_حسینی_رکن_آبادی ✍
👇