بسم الله الرحمن الرحیم
✅مبانی حقوق بشر در اسلام و قرآن
به مناسبت شهادت شهید بهشتی و هفته قوه قضاییه و حقوق بشر
🌑قسمت سوم
👈۱_خدامحوری و بندگی خدا
اساس تفکر اسلامی در منشأ قانونگذاری و مشروعیت مقررات ،مقررات حقوقی در رابطه با حقوق بشر ،خداوند متعال و وحی ( توحید محوری )است و قانونی صحیح است که از سوی خدا و از طریق وحی به دست ما رسیده است .
طبق دیدگاه اسلامی ،بشر به طور تکوینی و تشریعی بنده خداوند متعال است و برخلاف متفکران غربی که انسان را دربرابر خدا هم آزاد می پندارند ،بر تسلیم و فرمانبرداری انسان ها در برابر خدا تاکید می ورزد.
👈۲_حقوق طبیعی انسان
از آنجا که از دیدگاه اسلام و قران،افرینش جهان ،هدفمند و دارای غایت است و هدف کلی از آفرینش نیز همان کمال انسان است ،و از سوی دیگر انسان برای رسیدن به این هدف و مقصد اعلا نیازمند برآورده ساختن خواسته های طبیعی و جسمانی است .
بنابراین او می تواند از آنچه در طبیعت است در راستای این هدف بهره جوید و اگر این حق طبیعی برای او نبود راه رسیدن به کمال بسته بود.
در نتیجه وجود خواسته های طبیعی در انسان ثابت بودن حقوق طبیعی را برای او ایجاب می کند.
👈۳_عدالت
پس از حقوق طبیعی و نیازها و طلب های ساختاری وجود انسان ،مساله عدالت و قسط و تحقق و پایداری آن از دیگر مبانی قوانین حقوقی قرآن است.
تا آنجا که هدف از رسالت پیامبران ،برقراری قسط و و عدل معرفی شده است.
«لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط....»سوره حدید آیه ۵/
ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و میزان نازل کردیم ،تا مردم قیام به عدالت کنند.
«و لکل امه رسول فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون » سوره یونس آیه ۴۷
برای هر امتی رسولی است ،هنگامی که رسول ایشان به سوی آنان بیاید به عدالت در میان آنها داوری می شود و ستمی به آنها نخواهد شد......
👈۴_مصالح برتر
اساس قانونگذاری در قرآن رعایت مصالح و مفاسد است و مصلحت سنجی حقیقی از جمله مهمترین مبانی و معیارهای آرای حقوقی قرآن است.
احکام ،قوانین ،حقوق و ضوابط ارتباط افراد با یکدیگر و افراد با اجتماع و دولت همگی دارای حکمت و فلسفه خاصی است ،.
چرا که در اندیشه این افراد خداوند عالم و حکیم است و لازمه علم و حکمت ،رعایت مصالح برتر است،چه در اصل خلقت و آفرینش و چه در تعیین حقوق و قوانین.
«و ما خلقنا السماء و الارض و ما بینهما بالا...»سوره ص آیه ۲۷
«الذی احسن کل شی ء خلقه»سوره سجده ایه۷
👈از دیدگاه اسلام قانونی معتبر است که مطابق با مصالح واقعی انسان ها باشد و از این رو ،ارزش قانون به مطابقت با مصالح مادی و معنوی انسان ها است .
سهراب خلیلی
۶ تیر ۱۴۰۱