اجزاي تشكيل دهنده روضه: 1. مقدمه(تَخَلُّص): مطالبي كه به عنوان حلقه اتصال بين شعر اول مجلس و متن اصلي روضه به کار می رود مقدمه يا تخلص ناميده مي شود. انواع مقدمه(تخلص) مقدمه انواع مختلفي دارد كه عبارت است از: الف)شعري : ممكن است مقدمه چيني و حلقه اتصال بين شعر ابتداي مجلس با متن اصلي روضه توسط بيت يا ابياتي صورت بگيرد. مثال: سبک 3 تک 1: سر من پیکر من خاک رهت باد که بود در ره عشق سرت جایی و پیکر جایی ب) روايي: گاهي روايت با توجه به ارتباطي كه با ماقبل و مابعد خود دارد به عنوان مقدمه يا تخلص مورد استفاده قرار مي گيرد. مثال: سبک 6 تک 1 : از امام صادق سؤال کردند… ج) تاريخي: در این نوع مقدمه يك موضوع تاريخي ياقسمتي ازمقتل حلقه اتصال شعر و روضه می شود. مثال: سبک 17 تک1 : وقتی پیغمبر می خواست بدن خدیجه غسل بده دخترش فاطمه پنج ساله … سبک 19 تک 1: عیال خون خدا را… د) انشايي: گاهي جملاتي كه مداح در موضوع انشاء مي كند ، ارتباط اصل روضه با ماقبل را برقرار مي سازد. مثال: سبک 14 تک1: پرچم می زنیم … ه) تجربي : گاهي بعضي از اتفاقات روزمره زندگي به عنوان مقدمه روضه به كار می رود. مثال: سبک 16 تک1 : مرحوم شیخ رضای سراج… سبک 23 تک1: یکی از دوستان ما اهل منبره… ـ سبک 15 تک1 : مرحوم مقدس اردبیلی … نکته1: مطالب مربوط به شفا گرفتن مریضها ، دیدار امام زمان (عج) و مکاشفات؛ جزء مقدمات تجربی روضه محسوب می شوند. نکته 2: گاهی مقدمه چینی با تلفیقی از دو یا چند مقدمه صورت می گیرد. مثال: سبک 14 تک1: پرچم می زنیم… نکته3: می توان در دل موضوعی کلی برای موضوع جزئی دیگری مقدمه چینی کرد . مثال: سبک 16 تک1 : مرحوم شیخ رضای سراج… نکته4: استفاده از مقدمات تجربی تبحر بالایی نیاز دارد. نکته 5 : ممکن است در یک مجلس برای چند روضه چند بار مقدمه چینی صورت بگیرد. 2. متن اصلي روضه: عبارت است از محتواي اصلی مصيبت. 3. گره مرثيه: پر سوز و گدازترين بخش متن اصلي روضه. بيان اين بخش را باز كردن گره مرثيه مي ناميم. 4. گريز: اشاره به ذكرمصيبتي ازمصائب امام حسين(علیه السلام) یا حضرت زهرا(سلام الله علیها) كه ازجهتي بامتن اصلي روضه و گره مرثیه ؛ تناسب ، شباهت و یا ارتباط دارد. نکات مربوط به گریز • شدت مصیبت و سوز و گداز در گریز باید بیشتر از گره مرثیه روضه اصلی باشد. • روضه امام حسین(علیه السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) ، معمولا بدون گریز خوانده می شوند. مراحل فراگيري روضه خواني 1. تقليد: در این مرحله نمونه هاي روضه هاي مداحي سنتی را تحت نظر اساتيد انتخاب كنيد و با رعايت الگوي تمرين ، سبك(روش و لحن خواندن) و بيان(عين عبارات وجمله بندي هاي) آن را ملكه كنيد. نکته: تقلیدی که مقدمه به استقلال رسیدن نباشد ارزشی ندارد. 2. استقلال: در این مرحله مطالب از كتب روايي ، تاريخي ، مقاتل ، داستاني و… در این مرحله استخراج می شود و در قالبهاي سبكي و بياني آموخته شده پیاده می گردد. • بيان روضه بيان كلمه و كلام اقسامي دارد كه در يك تقسيم بندي كلي عبارت است از: مكاتبه اي و محاوره اي. نكته قابل ذكر اينكه؛ بيان روضه را در يكي از اين دو تقسيم كلي نمي توانيم قرار دهيم بلكه بايد آن را مجزا تعريف كرده و خصوصيات خاصي را برايش در نظر بگيريم. بخشهاي مختلف بيان روضه ـ با توجه به گوينده ، مخاطب ، زمان ، مكان و … ـ حالات مختلفي دارد، گاهي محاوره اي است ، گاهي مكاتبه اي و گاهي عبارات فني ، تخصصي و یا عربي در آن مورد استفاده قرار مي گيرد ؛ در نتيجه اين تركيب كلام روضه را تشكيل مي دهد. با توجه به گوينده ، مخاطب ، زمان ، مكان و … که در متن روضه وجود دارد ؛ گاهی از بیان مکاتبه ای، گاهی محاوره ای ، گاهی عالمانه و … استفاده می کنیم. تلفیق این بیانهای مختلف بیان روضه را تشکیل می دهد . پس بیان روضه بیان روضه است. معرفي كتاب 1. مقاتل مختص امام حسین(علیه السلام): مقتل ابي مخنف ـ لهوف سيد بن طاووس ـ مقتل مقرم و … 2. تاریخ مختص حضرت زهرا(سلام الله علیها) : بیت الاحزان شیخ عباس قمی 3. تاریخ چهارده معصوم: ارشاد شيخ مفيد ـ جلاء العيون علامه مجلسي ـ منتهي الامال شيخ عباس قمي و … 4. کتب کاربردی روضه : الف) برای چهارده معصوم : سوگنامه آل محمد حجت الاسلام اشتهاردي و حدیث اهلبیت حاج یدالله بهتاش ب) مختص امام حسین(علیه السلام ) : روايت كربلا اثر حاج يدالله بهتاش و … ج) مختص حضرت زهرا(سلام الله علیها) : اثر حاج يدالله بهتاش ، ریحانه النبی اثر علی اصغر یونسیان 5. آثار شيخ جعفر شوشتري مثل مجالس المواعظ و خصائص الحسينيه … معرفی نرم افزار: 1ـ مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان نرم افزارهایی در مورد ائمه اطهار تألیف نموده است که بسیار کاربردی است. 2ـ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور