قسمت دوم 4⃣ افزون بر اسباب مادی شناخته شده، اسباب مادی ناشناخته و نیز اسباب غیرمادی ای نیز وجود دارد که همچون اسباب مادی، در کاهش یا افزایش عمر انسان تأثیرگذار است. برای نمونه، بر اساس روایات صله رحم، صدقه و ... در افزایش عمر انسان موثر است.(الکافی، ج2، ص150) 5⃣ بر این اساس، چنانکه با کارهای خوب و مفید مادی و معنوی می توان مرگ را به عقب انداخت، با کارهای بد و مضر مادی و معنوی نیز می توان مرگ را به جلو انداخت. 6⃣ حاصل آنکه، اجل قطعی و غیرقطعی یا اجل محتوم و غیرمحتوم همه و همه تبیین و تفسیری دربارۀ چگونگی عملکرد انسان در دنیا و تعامل او با اسباب کاهنده و افزاینده عمر است تا انسان بداند که اگر یک زندگی سالم مادی و معنوی با لحاظ همۀ شرایط داشته باشد، می تواند بیشتر از دیگرانی عمر کند که ملتزم و پایبند به شرایط زندگی سالم مادی و معنوی نیستند. 7⃣ برای نمونه، دو نفر را در نظر بگیرید که هر دو مانند هم ورزش می کنند، تغذیه ای مشترک و مانند هم دارند، در فضای آب و هوایی یکسانی زندگی می کنند و خلاصه همۀ شرایط مادی مؤثر در میزان عمر را به یک اندازه رعایت می کنند. این دو قاعدتاً یک اندازه عمر می کنند. اگر یکی از آن دو بخواهد بیشتر از دیگری عمر کند، این افزایش عمر او معلق و وابسته به استفاده از شرایط معنوی مانند صله رحم، صدقه و ... است و اگر نخواهد از این عوامل استفاده کند، همان اندازه ای عمر می کند که اقتضای استفاده از اسباب مادی است. یا آنکه در همان اسباب و شرایط مادی، اگر مثلا عوامل افزاینده طول عمر وابسته به بیست عامل باشد. دو نفر، فقط از ده عامل استفاده کنند، طول عمر بیشتر یکی بر دیگری معلق و وابسته به استفاده از دیگر عوامل مادی است. 8⃣ تأکید بر این نکته ضروری است که چگونگی تأثیر عوامل مادی و معنوی بر همدیگر بر ما کاملاً روشن نیست و ممکن است صله رحم، تا حدی اجل را به تأخیر اندازد و از آن پس، عوامل مادی مانند بیماری، عامل تعیین کننده در زمان مرگ باشد. @sqazavy ═━⊰🍂🌺🌺🌺🍂⊱━═ 🆔@enekasnoor