مقاله📃 ادامه.... شیعه طلوع عباسیان همگام با طرح مباحثی از سوی پیروان جعفر بن محمد و شیعیان بود. در این دوره باور اقلیتی که شیخین و عثمان را رد کرده و به استناد غدیر حق ولایت و زکات مدینه و خلافت پسا نبوی را حق علی بن ابی طالب می دانستند به عموم شیعه تسریع پیدا کرد. گروه های طرفدار اهل بیت از عامه نیز گاه علوی خوانده می شدند که در سده های میانی به بعد شکاف آن ها از شیعه و دیگر فرق مشخص شد. دیگر عامه نیز در اثر تبلیغات عالمان اموی خود را سنی خواندند که تا امروز تداوم دارد. عباسیان با تحریک عامه و استناد به شیخین با ثروت و تبلیغات زیاد مدعیات توده پسند تری از کارنامه سیاه امویان و اجتهاد نص محور شیعه داشتند. ایشان سرانجام با شعار الرضا من آل محمد با چند نبرد نچندان سخت دمشق را ساقط کردند. موید آن که خطبه سفاح در کوفه، با حمله به پیشفرض های شیعیان خود را الگوی مناسبات راستین خلافت نبوی معرفی کرد. حضرت جعفر صادق علیه السلام نتوانست قیام خود را محقق سازد. نام پختگی شیعه در مواجهه با بنی عباس و تبلیغات زود هنگام بیعت تحرکات ایشان را در مضیغه قرار داد. امام با دعوت از شیعه به سکوت و عدم همراهی در جنگ ها سعی به حفظ سرمایه انسانی گروه های موافق کردند. اگرچه بد نیست که دوره امام را به اموی و عباسی تقسیم و در این باره خطوط اعتزال و اشعری گری را هم بررسی کنیم. اما چون هدف تنقیح الهیات شیعه در بافت مدرن است نمی توان به تفصیل در کلام قرون نخستین غور کرد و این کار را به تحلیل مکمل در مقاله ای دیگر وا می گذاریم. به طور خلاصه شیعه در مقابل زنادقه، زرتشتیان و نصارا توحید و نبوت محمد مصطفی را بیان کرد. نگارش رساله توحید مفضل از ابا عبدالله جعفر بن محمد مربوط به مواجهه مفضل با ابن ابی العوجاء است. همچنین در مقابل مرتاضان و مکاتب هندی و یهود معاد را اثبات نمود. رساله اهلیلجیه در برابر شبهاتی چون تناسخ به مفصل روایت شد. در فرق کلامی نیز در کنار معتزله عدل الهی را مطرح کرد که این دو گروه به عدلیه معروف شدند. شیعه بر خلاف عموم مسلمین نیز تئوری امامت اهل بیت را بیان کرد که این باور محرک تحرکات اجتماعی، منازعات سیاسی و انزوای مذهبی ایشان در جهان اسلام شد. (۸) @enegasht_ir