🌷 #نکته‌تفسیری‌صفحه۵۷۰ 🌷
📖 معارج ۴۰~۴۴
نوح ۱~۱۰
📚 مالک و صاحب اختیار مشرقها و مغربها:
✍️ در آیات قرآن، از مشرق و مغرب به سه شکل سخن گفته شده است. گاهی به صورت مفرد آمده است؛ مثلاً در آیه ی 115 سوره ی بقره میخوانیم: «وَ لِله المَشرِقُ وَ المَغرِب»؛ یعنی«مشـرق و مغرب برای خداست.» برخی اوقات به صورت تثنیه آمده است؛ چنانکه در آیه ی 17 سوره رحمن می خوانیم: «رَبُّ المَـشرِقَینِ وَ رَبُّ المَغرِبَین»؛ یعنی «مالک و صاحب اختیار دو مشرق و مالک و صاحب اختیار دو مغرب». در برخی از موارد نیز به صورت جمع آمده است؛ مانند آیه ی مورد بحث که می فرماید: «فَلاِّ اُقسِمُ بِرَبِّ المَشارِقِ وَ المَغارِب اِنّا لَقادِرون»؛ یعنی «سوگند به مالک و صاحب اختیار مشرق ها و مغرب ها که ما می توانیم...».
📚 برخی از مفسّرانِ بزرگ معتقدند که این سه تعبیرِ متفاوت، به سه نکته ی جداگانه و مهم اشاره می کنند.
⬅️ در جایی که مشرق و مغرب مفرد آمده، منظور، مشرق و مغرب کلّی و عمومی است که مثلاً گفته می شود: در مشرق و مغربِ زمین، چنین چیزی وجود ندارد. در این جمله، جای خاصی را در نظر نداریم؛ بلکه منظورمان تمام نقاط روی زمین است.
⏪ اما هنگامی که قرآن از دو مشرق و دو مغرب سخن می گوید، به نکته‌ای اشاره می کند که برای مردم عصر نزول قرآن ـ غیر از معصومـین ـ پـوشـیده بوده است. آن نکته، «وجود قاره ی دیگری در نیمکره ی دیگر زمین» است. دلیلِ این مطلب این است که دو مشرق و دو مغرب، تنها در حالتی معنا دارد که محل غروب آفتاب در یک سرزمین، محل طلوع آفتاب در سرزمین دیگر، و محل غروب در آن سرزمین، محل طلوع در آن یکی باشد. در این صورت، ما دو نیمکره پهناور در زمین داریم که مغرب یکی، مشرق دیگری، و بالعکس است.
🌍 میدانیم در آن زمان هنوز قاره آمریکا کشف نشده بود؛ ولی هم اکنون همه می دانند که روز و شب در آن قاره، برخلاف روز و شب در قاره های آسیا و اروپا و به ویژه محیط نزول قرآن یعنی خاورمیانه است.
📗 امّا آیه ی مورد بحث و آیاتی که در آنها واژگان مشارق و مغارب آمده، به نکته ی علمی دیگری اشاره می کنند که آن نیز تا چند قرن قبل برای مردم ناشناخته بود.
🌐 آن نکته علمی، «کروی بودن زمین» است. اکنون می دانیم که خورشید در هر لحظه، از نقطه ای طلوع و در نقطه ای غروب می کند. برای همین، به شمار نصف النهارهایی که برای طلوع و غروب‌های خورشید می توان در سطح زمین رسم کرد، مشرق و مغرب داریم. این را نیز می دانیم که این پدیده تنها یک علت دارد، و آن، کروی بودن زمین است. در واقع زمینِ کروی، با گردش به دور خود، لحظه به لحظه نقطه ای را در معرض نور خورشید قرار می دهد، و نقطه ای نیز از تیررس تابش آن خارج می شود. بنابراین هنگامی که قرآن از مشرق ها و مغرب ها سخن می گوید، به حقیقتی اشاره می کند که برای مردم آن زمان کاملاً نامعلوم بوده و بعدها دانشمندان کشف کرده اند[1].
[1] - در نگارش این متن از کتاب البیان فی تفسیر القرآن (اثر آیت الله سید ابوالقاسم خویی)، ص74 به بعد استفاده شده است.
─═इई 🌺🕋🌺ईइ═─
تفسیر فوق با همکاری جمعی از پژوهشگران قرآنی و با استفاده از تفاسیر المیزان، نمونه، مهر و... نوشته شده است.
کانال : 👇👇👇
#تفسیرآیه_به_آیه
#قرآن_کریم
https://eitaa.com/joinchat/861798644C2605aab2e5
لطفاً با نشر معارف قرآنی در کانال‌ها، گروه‌ها و مخاطبین خود، در ثواب آن سهیم باشید.