سوء ظن، بیماری است.بدگمانها معیوب اند، در جامعه ای که صلاح بر فساد غلبه دارد اگر کسی به برادر یا خواهر مؤمنش بدگمان شود این شخص بیمار روحی است.منشأ سوء ظن، جبن و حقارت نفس است.به دلیل ضعف نفس، شیطان در روح ضعیف نفوذ و او را وسوسه کرده و خواطر شیطانی را بدو القا می کند.
مؤمن اهل حسن ظن به دیگران است و اجازه نمی دهد شیطان در زوایای روحش لانه کند.
دو جمله ای که مولا فرمودند کاملا به یکدیگر مربوطاند.آنگاه که یادآور دیگران است، با زیبایی یادآوری می کند و گمان نیک به دیگران دارد.وقتی که مؤمن در روابط اجتماعی از برادر یا خواهر مؤمنش ذکر جمیل داشت، پیوندهای اجتماعی وثیق و محکم می شود.اصولا مؤمن مقید و متعهد است که پیوندهای اجتماعی مؤمنان را تحکیم بخشد.
از نظر زبانی، خوب وصف می کند و از نظر درونی حسن ظن دارد.اساسی ترین عامل حفظ هر جامعه حسن اعتماد عمومی است.ریشه این حفظدر حسن ظن است.به دلیل حسن ظن، اعتماد می کنیم و اگر اعتماد نباشد، در جامعه از هم می گسلد، مؤمن باید به روابط اجتماعی استحکام ببخشد و مسائلی همچون ذکر جمیل نمونه ای از ایجاد حسن اعتماد عمومی است.
پی نوشت ها:
1.اصول کافی، جلد 2، کتاب ایمان و کفر، باب مؤمن و نشانه ها و صفات او بحار الانوار، ج 67، ص .367
سند و مطلع و روایت چنین است: محمد بن جعفر، عن محمد بن اسماعیل، عن عبد الله بن داهر، عن الحسن بن یحیی، عن قثم بن ابی قتادة الحرانی، بن عبد الله من یونس، عن ابی عبد الله، قال: قام رجل یقال همام کان عابدا، تارکا، مجتهدا الی امیر المؤمنین (ع) و هو یخطب، فقال: یا امیر المؤمنین! صف لناصفة المومن کاننا ننظر الیه؟ ...الی آخره.
2.دعوات راوندی، ص .39
3.من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص .378
4.امالی شیخ صدوق، ج 1، ص .305
5.سوره ق، آیه .29
6.بحار الانوار، ج 67، ص .291
7.غرر الحکم، ج 6، ص .351
8.غرر الحکم، ج 3، ص .5
9.همان، ج 4، ص .238
10.غرر، ج 1، ص .85
11.غرر، ج 1، ص .145
12.غرر، ج 1، ص .176
13.غرر، ج 4، ص .30
14.غرر، ج 5، ص .387
15.جامع الاخبار، ص .35
16.غرر الحکم، ج 1، ص .356
17.وسایل، ج 9، ص .90
18.سوره آل عمران، آیه .129
19.سوره انشقاق، آیه .6
20.بحار الانوار، ج 72، ص 110 تا .112
21.وسائل، ج 8، ص .521
22.نسخه بحار الانوار «لا ینکی» .
23.میزان الحکمة، ج 5، ص 552 به نقل از بحار، ج 69، ص .408
24.بحار، ج 73، ص .170
25.بحار الانوار، ج 75، ص 107، به نقل از امالی شیخ صدوق.
26.وسایل، ج 11، ص .208
27.وسایل، ج 15، ص .274
28.وسایل، ج 15، ص .255
29.بحار الانوار، ج 78، ص .335
30.بحار الانوار، ج 75، ص .47
31.اصول کافی، ج 2، ص 354، چاپ آخوندی.
32.اصول کافی، ج 2، ص .117
33.همان.
34.همان، ص .638
35.بحار الانوار، ج 75، ص .168
36.همان، ج 48، ص .127
37.نسخه بحار الانوار، «یقبل» .
38.وسائل الشیعه، ج 8، ص .553