یادداشت | پاسداری از گوهر ایران در تمدن شیعی عصر صفوی ✍🏻حسن عبدی پور 📝تاریخ شاهد است که اکثر حکمای اسلامی ایرانی بوده‌اند و این ظرفیت اعتدالی و عقلانی خدمات بسیاری به تمدن اسلامی و گسترش دانش و فرهنگ اسلامی داشته است. این ظرفیت و توانمندی در دولت شیعی صفوی یک بار دیگر به صحنه آمد و نقش تاریخی خود را به‌درستی نشان داد. ▪️عالمان حکیم و عقل‌گرا در عصر صفوی احساس کردند که «گوهر ایران در خطر» است. در ابتدای دولت صفوی مهاجرت‌های گسترده‌ای از سوی برخی اندیشمندان و حکما صورت گرفت. عده‌ای هم در خارج از ایران همکاری با دولت نوپای صفوی را مشروع ندانستند. چنانچه این رویکرد فراگیر می‌شد، می‌توانست حکمرانی و فرهنگ ایران را به‌خطر اندازد و می‌رفت تا نظام تدبیر را از افراد کارآمد تهی کند و روزبه‌روز آن را ناکارآمدتر کرده، ایران شیعی را دچار استهلاک تمدنی نماید. ▫️متأسفانه در اوایل دولت صفوی حجم خروج از ایران به‌گونه‌ای بود که می‌توانست سرزمین ما را وارد فرسایش تمدنی کند. ▪️کار نخبگان، اندیشمندان و عالمان در جامعه تعادل‌بخشی و ایجاد گفت‌وگو است. جامعه بدون نخبگانش بی‌لنگر است. نخبگان میخ‌های ثبات جامعه هستند و در نبودشان عقلانیت کاهش می‌یابد. جامعه‌ای که کم‌دانش باشد و عقلانیت هم کاهشی رفتار کند، دچار بحران می‌شود. ▫️کار نخبگان و حکما جامعه، پایین‌آوردن امکان بحران و در صورت بروز بحران، مدیریت آن است. جامعه بدون نخبگانش در بزنگاه‌های تاریخی با تخریب تمدنی روبه‌رو می‌شود. ▪️رای و تصمیم نخبگانی مانند علامه بهابادی یزدی این بود که باید در صحنه سیاسی، اجتماعی بمانند و از گوهر و هویت ایران شیعی مراقبت کنند. ▫️دولت‌های نوپا، که با قدرت نظامی حاکمیت را به‌دست می‌گیرند، در ابتدا فرایندهایشان تخریبی است. اگر نخبگان هم غیرعقلانی عمل کنند، کشور با بحران روبه‌رو خواهد شد. از این روی عقلانیت ایرانی خردمندان را به گفت‌وگوی و حضور در بُعد نرم‌افزاری و تمدنی‌سازی حکوت صفوی دعوت می‌کند تا شاید جلوی موج فزاینده خشونت گرفته شود. ▪️اندیشمندانی مانند علامه بهابادی یزدی تلاش کردند تمام کسانی که در سطح حکومت، لشکری و کشوری، خانه و خانواده، محله و شهر در شغل‌های گوناگون که تعادل‌بخشی دارند، خردمندانه تصمیم بگیرند، عقل و عشق در آنها به ایران و تشیع را متوازن کنند. ▫️تجربه تاریخی اندیشمندان ایرانی نشان می‌دهد که در همه تحولات سیاسی، اجتماعی و تغیر حکومت‌ها در ایران به‌خصوص بعد از اسلام عالمان زمان‌شناس و بابصیرت میخ‌های تعادل‌ بودند و مانع سوق‌یافتن کشور به فروپاشی و هرج مرج بودند و برعکس توانستند حتی حکومت‌های قلدر و بی‌منطق و خشن مانند مغلولان را تسلیم فرهنگ و ادب و مذهب شیعی کنند. ▪️عالمان و حکیمانی مانند ملاعبدالله یزدی به‌جای راحت‌طلبی و مصلحت‌اندیشی فردی خطرات همکاری با دولت صفوی را به جان دل خریدن و با اخلاص و تدبیری که داشتند ناجی ایران شیعی شدند. اگر «محقق کرکی» و «ملاعبدالله‌ها و شیخ بهایی‌ها» نبودند، امروز ما با خسران بزرگی روبه‌رو بوده و فاقد یک هویت ایرانی و شیعی می‌شدیم. #بهاباد #فرهنگ_و_هنر_بهاباد #علامه_ملاعبدالله_بهابادی #حسن_عبدی_پور #دبیرخانه_کنگره_بین_المللی_علامه_ملاعبدالله_بهابادی @farhang_bahabad 🔻به کانال "فرهنگ و هنر بهاباد" بپیوندید🔻 ✔️ https://rubika.ir/farhang_bahabad ✔️ http://eitaa.com/farhang_bahabad ✔️ https://ble.ir/farhang_bahabad ✔️ http://splus.ir/farhang_bahabad