سوره 26. شُعراء آيه 224-227
👇👇
وَالشُّعَرَآءُ يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ
أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِى كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ
وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُواْاللَّهَ كَثِيراً وَانتَصَرُواْ مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُواْ وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُواْ أَىَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ
✔️ترجمه
مگر آنان (شاعرانى) كه ایمان آورده و كارهاى نیكو انجام داده و خدارا بسیار یاد مىكنند، و پس از آن كه مورد ستم قرار گرفتند (به دفاع از خود) یارى مىطلبند (و با شعر از مظلومیّت خود دفاع مىكنند) و كسانى كه ظالمند، به زودى خواهند دانست كه به كدام بازگشتگاه باز خواهند گشت.
✔️نکته ها
كلمهى «غاوون» از «غىّ»، ضد رشد است، چنانكه در جاى دیگر مىفرماید: «قد تَبیّن الرّشد من الغَىّ»(73)
از آنجا كه كفّار قرآن را ساختهى وهم و خیال، و پیامبر را شاعر مىدانستند، این آیات آنان را محكوم مىكند كه طرفداران شعرا، گمراهانند ولى طرفداران پیامبر اسلام گمراه نیستند. شعرا بىهدف وسرگشتهاند وبه گفتهى خود عمل نمىكنند، ولى پیامبر این گونه نیست، هماهنگى میان گفتار و رفتار پیامبر اسلام، نشانهى آن است كه او شاعر نیست.
از امام باقر وامام صادقعلیهما السلام نقل شده كه به مناسبت آیهى «والشعراء یَتبعهم الغاوون» فرمودند: كسانى كه فقه را براى غیر دین آموخته باشند، یا عمیق نیاموخته باشند، هم گمراهند و هم دیگران را گمراه مىكنند و قصّهسرایان نیز مشمول این سرزنش هستند.(74)
از اینكه نام شعراى بىهدف در كنار دروغسازانى كه شیاطین بر آنان نازل مىشوند، آمده است، شاید بتوان ارتباطى میان شیطان دروغساز و شاعر بىهدف هرزهگو كشف نمود.
به گفتهى روایات: ذكر كثیر، تسبیحات حضرت زهراعلیها السلام، یعنى سى و چهار مرتبه «اللّه اكبر»، سى و سه مرتبه «الحمداللّه» و سى و سه مرتبه «سبحان اللّه» است.
در حدیث آمده است: ذكر خدا تنها با زبان نیست، بلكه یاد خداست به هنگام ترك گناه و انجام عبادت. «ذكروا اللّه»(75)
در حدیث مىخوانیم: سر مبارك امام حسینعلیه السلام بالاى نیزه این آیه را تلاوت فرمود:«و سیَعلم الّذین ظلموا...» و امام صادقعلیه السلام فرمود: مصداق روشن ظلم، ظلم درحقّ آلمحمّدعلیهم السلام است.(76)
✔️شعر و شاعران
مطالبى دربارهى شعر و شاعران به مناسبت آیات آخر این سوره بیان مىكنیم:
* از تفسیر بیضاوى نقل شده: چون اشعار جاهلیّت بیشتر پیرامون خیالات، توصیف زنان زیبا، معاشقه و افتخارات بیهوده یا بدگویى و تعرّض به ناموس دیگران بوده این آیات نازل شده است. «والشعراء یَتبعهم الغاوُون»
* تفاوت میان حكیم وشاعر آن است كه حكیم ابتدا معانى را در نظر مىگیرد وبعد الفاظ را به كار مىبرد، ولى شاعر ابتدا قالب والفاظ را در نظر مىگیرد، سپس معانى را بیان مىكند.(77)
* در روایات، شعر خوبى كه از حقّ طرفدارى كند، از جهاد با سر نیزه برتر شمرده شده و مورد ستایش قرار گرفته است.(78)
* رسول اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: بعضى از بیانها همچون سحر و بعضى از شعرها حكمت است.(79)
* پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله به شاعر متعهّدى به نام «حَسّان» فرمود: روحالقدس با توست.(80)
* پیامبرصلى الله علیه وآله در یكى از سفرها، «حَسّان» را فراخواند كه شعر بخواند. او مىخواند و حضرت گوش مىدادند. حضرت دستور دادند در مسجد جایگاه خاصّى براى «حَسّان» باشد.(81)
* امام صادقعلیه السلام به یاران خود مىفرمود: كودكان خود را با شعر «عَبدى» آشنا كنید كه او شاعرى خوب و مكتبى است.(82)
* امام صادقعلیه السلام فرمود: هر كس براى حقّانیّت ما یك بیت شعر بسراید، خداوند در بهشت خانهاى به او عطا مىكند.(83)
* امام صادقعلیه السلام فرمود: خواندن شعر براى روزه دار و كسى كه در حال احرام یا در منطقه حَرَم است، مكروه مىباشد و نیز خواندن شعر در روز یا شب جمعه كراهت دارد.(84)
* در روایات مىخوانیم: راستترین شعر در زمان جاهلیّت این بوده است:
الا كلّ شىء ما خلا اللّه باطل
و كلّ نعیم لا محالة زائل(85)
یعنى بدانید كه هر چیز، جز خداوند باطل است و هر نعمتى دیر یا زود از بین خواهد رفت.
* در روایت آمده است: همین كه آیهى «والشعراء یَتبعهم...» نازل شد گروهى از شاعران مسلمان نگران خود شده، نزد پیامبر اكرم آمدند. حضرت فرمود: «اِنّ المؤمن مجاهد بسیفه و لسانه» یعنى مؤمن با شمشیر و زبان خود جهاد مىكند.(86)
73) بقره، 256.
74) تفسیر نورالثقلین.
75) تفسیر كنزالدقائق.
76) تفسیر نورالثقلین.
77) لغتنامه دهخدا.
78) تفسیر كنزالدقائق.
79) تفسیر المنیر.
80) تفسیر كنزالدقائق.
81) تفسیر روحالمعانى.
82) تفسیر كنزالدقائق.
83) بحار، ج 79، ص 291.
84) وسائل، ج 7، ص 121.
85) تفسیر مواهبالعلّیه.
86) تفسیر منهجالصادقین.
https://eitaa.com/FATEMI133
🍃🌸🍃🌹🍃🌸🍃