2⃣ یکی از کارکردهای عقل این است که انسان را به خودش متوجه می کند. اسم این وجدان است. شهید متفکر مرتضی مطهری در کتابش روی وجدان بحث می کند. تعبیر جالبی دارد، می فرماید: این وجدان شاید شاخه ایی از همان ندای فطری انسان باشد، که قرآن کریم نام آن را نفس لوّامه می گذارد. یعنی یک خصوصیت بارز انسان در زندگی دنیا همین است که اگر او را به بعضی از امور مربوط به آخرت مانند مرگ، بهشت و جهنم و... ارجاع بدهی. به خودش می آید و متوجه می شود. چون انسان، موجودی با شعور و با اراده است. پس باید امور خودش را خودش مدیریت و تدبیر کند. بیان لطیف و دقیقی در قرآن کریم است؛ که می فرماید:« فَرَجَعُوا إِلَی أَنفُسِهِمْ»[5] یعنی : پس به خويشتن خويش بازگشتند- به خود آمدند. این یعنی همان وجدان. شما می دانید؛ در قرآن کریم آمده؛ حضرت ابراهیم (ع) ، وقتی که بت ها را شکست؛ تبر را بر روی بت بزرگتر گذاشت. آمدند به آن حضرت گفتند: شکستن بت ها کار چه کسی بوده؟ حضرت فرمود: کار این بت بزرگ است؛ البته اگر بتواند. اینجا حضرت دروغ هم نگفت. همه گفتند: این بت که کاری از او بر نمی آید. حضرت فرمود: بارک الله، پس اگر کاری از او بر نمی آید. چرا مقابل او خم می شوید و او را عبادت می کنید. این تمثیل زیبای حضرت ابراهیم(ع) یعنی همان وجدان یابی. این روش همه پیامبران الهی در اصلاح مردم است. آن هایی وجدان شان بیدار شده بود، به تعالیم ابراهیم (ع) ایمان آورده بودند،گفتند: ابراهیم(ع) راست می گوید. این حرف درستی است. او را تأیید کردند. پس عزیزان، ➖ وجدان بیدار فطری این است؛ که انسان در یک جایی با چند مرحله کار اشتباه با یک دلیل منطقی و درست، خودش به نتیجه عقلایی برسد و اشتباهش را جبران کند؛ نه این که اشتباه روی اشتباه انجام بدهد. یعنی کسی که قتلی انجام می دهد، و دست به جنایتی می زند. بعد خودش برود اعتراف کند. این همان بیداری وجدان فطری است. البته وجدان در هنگام انجام دادن گناه و اشتباه غالباً خاموش است. پس از تذکّر و یادآوری خود و دیگران بیدار می شود. آن موقعی که گناه و اشتباهی از انسان سر زد، وقتی کار او انجام شد، پشیمان شود. توبه کند؛ به سوی خدا.دیگر سراغ آن عمل نرود. در این حالت وجدان فطری چنین کسی بیدار شده است. پس وجدان منهای ایمان به خدا پاسخگوی انسان و مفید به حال او نیست. چون ایمان به خدا، قبل از انجام دادن گناه، دست انسان را می گیرد. ولی وجدان خفته این گونه نیست. این یعنی همان بیداری وجدان. شیوه پیامبر اکرم(ص) در تربیت مردم، همین بود. برای همین یکی از القاب مهم آن حضرت، رحمه للعالمین است. رحمت رساندن به مردم یعنی بیدار کردن وجدان های خفته، و خدایی کردن آن. این کار با ارزشی است. لذا خود پیامبر (ص) فرمودند: « إِنَّمَا بُعِثْتُ‏ رَحْمَةً» من برای رحمت رساندن به مردم بر انگیخته شدم. پروردگارا به حق محمد و آل محمد، وجدانی بیدار و متصل با ایمان با خدا به همه ما مرحمت بفرما. 🌺والسلام علی من التبع الهدی @fatemi222