بسمه تعالی
تحدیدالعقل،تهدید الإعتزال(۵):
«مبنای ایمان گروی(Fathism)(۱):
✍️تحلیل گزاره«کسی که بی دلیل گزاره ای را بپذیرد بی دلیل نیز رد خواهد کرد»
مدعای این نوشتار،بیان مرحوم کلینی در مقدمه اصول کافی است.
✔️تحلیل استدلال مرحوم کلینی:
ایشان در مقدمه پر مغز خود بر کتاب شریف کافی در باب اهمیت همراهی عمل با علم و معرفت و تصدیق،در ذیل آیه ۱۱ سوره مبارکه حج چنین می فرمایند:
آیه شریفه:
«ومن الناس من یعبد الله علی حرف فإن أصابه خیر إطمئن به و إن أصابه فتنة انقلب علی وجهه خسر الدنیا والآخرة ذلک هو الخسران المبین»
✔️تعلیل مرحوم کلینی:
«...لأنه کان داخلا فیه بغیر علم و لا یقین فلذلک خروجه بغیر علم و لا یقین...»
(چون او بدون علم داخل در دین شده،خروجش از دین نیز بدون علم است)
✍️استدلالهای مرحوم کلینی(البته این استدلال ها در لسان ایشان این چنین تفکیک شده نیست):
1⃣استدلال اصولی:
«...إذاکان جاهلا لم یکن علی ثقة مما أدّی و لامصدقا لأن المصدق لایکون مصدقا حتی یکون عارفا بما صدق به من غیرشک و لا شبهة.لأن الشاک لایکون له من الرغبة و الرهبة و الخضوع و التقرب مثل ما یکون من العالم المستیقن»
🔻بیان استدلال:
عمل،در گرو باعثیت و محرکیت است و این ها در گرو تصدیق و اگر تصدیق نباشد یا کمرنگ باشد عمل نیز مضمحل خواهد شد.
2⃣استدلال روایی:
روایت۱:
قد قال العالم (الإمام) (ع):
«من دخل فی الإیمان بعلم ثبت فیه و نفعه ایمانه و من دخل فیه(فی ایمان)بغیر علم خرج منه کما دخل فیه».
روایت۲:
قال(ع):
«من أخذ دینه من کتاب الله و سنة نبیه صلوات الله علیه زالت الجبال قبل أن یزول (ازکوهها استوارتر است) و من أخذ دینه من افواه الرجال ردَّتْه الرجال(اگر از مردم بگیرد همان مردم او را از دین بر می گردانند)».
روایت۳:
قال(ع):
«من لم یعرف أمرنا من القرآن لم یتنکب الفتن(ازفتنه ها بیرون نرود)».
✍️نکاتی چند:
1⃣آثار همراهی علم و ایمان در روایت ۱:
الف)تثبیت در ایمان(این همان مفهوم تثبیت در قول ثابت است در روایات مثل روایت مفصل امام هادی(ع)به جناب عبدالعظیم حسنی(ع)؛«ثبتک الله بالقول الثابت فی الحیات الدنیا و الآخرة»که مستحب است بعد از اذان و اقامه در گوش نوزاد گفته شود).
ب)نفع بخشیدن ایمان
✔️فرع فقهی:
آیا ایمان گروی مشمول حکم فقهی میشود؟
مثلا می توان گفت؛واجب است
مؤمن و معتقد باشیم؟
✍️پاسخ:
به زعم حقیر ایمان گروی گر چه از افعال اختیاری است اما ورود در ایمان مشمول حکم فقهی نمی شود چرا که دور لازم می آید.
✔️بیان دور:
ورود در ایمان مبتنی بر ایمان به حکم الهی است و بالعکس.
اما اگر کسی به هر دلیل وارد در ایمان شد میتوان با یک پ استدلال ،کسب علم و معرفت نسبت به ایمانش را واجب شرعی دانست؛
✔️مقدمه:
نفع و ضرر متناقضان اند نه متضادان یعنی نمی توان ساحتی را در نظر گرفت که نه منفعتی باشد و نه ضرری.
🔻استدلال:
_ بنابر روایت ۱،ایمان بدون معرفت،نفع نمی رساند یعنی ضرر می رساند
_ لاضرر و لاضرار
بالنتیجه:باید معرفت به ایمان افزوده شود یعنی وجوب شرعی کسب معرفت برای مؤمن.
✔️دقت شود:
نمی توان حرمت ایمان بدون معرفت را نتیجه گرفت چرا که مستلزم امر به خروج از ایمان می شود بلکه نتیجه وجوب کسب
معرفت است.
✔️استدلال سید مرتضی(ره)در کتاب ذخیره (به عنوان مؤید رد دور):
ایشان درباب اراده کردن اندیشه می فرمایند:
«...نخستین کاری که انجام می گیرد اراده است و اراده قصد نمی شود ...پس تکلیف، اراده را فرا نمی گیرد»
والسلام علیکم و رحمة الله
پایان یادداشت ۵
🆔
@boorhan_fathi
📖کانال رسمی میثم فتحی در تلگرام
🔍کانال رسمی میثم فتحی در ایتا:
https://eitaa.com/fathi_boorhan