🌐 ادوار پنج گانه عرفان اسلامی (7) ✍️ استاد علی امینی نژاد 🌐 دورۀ دوم: دورۀ بالندگی و تکامل 🔘 عرفای طراز اول و مشهور قرن پنجم 1️⃣ ابوعبدالرحمن سُلَمی (م 412) 🔺 وی مرید شیخ ابوالقاسم نصرآبادی است و از نویسندگان بزرگ صوفیه محسوب می شود و نوشته های فراوانی دارد. از جمله مهم ترین آنها حقایق التفسیر و طبقات الصوفیة است. 🔺 در حقایق التفسیر، تفسیرهای باطنی آیات قرآن را که از سوی عرفا صورت گرفته بود، جمع آوری کرد و از جمله تفسیرِ منسوب به امام صادق (ع) را در آن مجموعه، گرد آورد. 🔺 اثر ارزشمند دیگر او _طبقات الصوفیة_ نیز در نوع خود و در مقولۀ تذکره نویسی بی نظیر است و از جهاتی بر همۀ تذکره های دیگر ترجیح دارد. در آن کتاب، عرفا را در پنج طبقه دسته بندی و در هر طبقه به صورت گلچین، شرح حال بیست عارف را مورد بررسی قرار می دهد که در مجموع به یک صد عارف و صوفی می پردازد. 2️⃣ شیخ ابوالحسن خرقانی (م 425) 🔺 پس از ابوالعباس قصاب آملی که از اطراف و اکناف به سوی او می آمدند، خرقان محل آمدوشد صوفیان و عارفان بود. 🔺 تربیت روحانی خرقانی در سلوک از روحانیت شیخ ابویزید بسطامی بود و مولوی از وی بسیار یاد می کند و در توحید کلمات زیادی دارد. از وی پرسیدند: صوفی کیست؟ گفت: «صوفی به مرقّع و سجاده صوفی نبود، و صوفی به رسوم و عادات صوفی نبود، صوفی آن بود که نبود». 3️⃣ ابوسعید ابوالخیر (م440) 🔺 وی از مشاهیر جهانی عرفان است و از دانشمندان نابغۀ عارف ایران. هُجویری که معاصر اوست، با وی ملاقاتی نداشته است، اما دربارۀ او می گوید: «جملۀ اهل زمانه ورا مسخّر بودند ... عالم بود به فنون علم، روزگاری عجیب داشت و شأنی عظیم اندر درجت اشراف بر اسرار». 🔺 در ابتدا پیرو و مراد ابوسعید، شیخ ابوالفضل سرخسی بود. خود می گوید: «چون پیر ابوالفضل به رحمت حق پیوست و ما را در مدت حیات، هر اشکال که بودی به وی رجوع افتادی، حل اشکال ما را هیچ کس متعین نبود، الا شیخ ابوالعباس. به آمل رفتیم و یک سال پیش وی بودیم». 🔺 به شیخ بوسعید گفتند: فلانی بر روی آب می رود! گفت: سهل است، بَزَغی و صعوه ای نیز بر آب برود. گفتند: فلان کس در هوا می پرد! گفت: زغنی و مگسی نیز در هوا می پرد. گفتند: فلان کس در یک لحظه از شهری به شهری می رود! گفت: شیطان نیز در یک نفس از مشرق به مغرب می رود. 🔺 این چنین چیزها را بس قیمتی نیست، مرد آن بود که در میان خلق نشیند و دادوستد کند و زن خواهد و با خلق درآمیزد و یک لحظه از خدای خود غافل نباشد. 🔺 ملاقات وی با ابوعلی سینا و ماجراهای مختلف آن معروف است. 📚 منبع: کتاب آشنایی با مجموعه عرفان اسلامی ص 146_149 📌آدرس کانال؛ 🆔@fekrat_net