نقد شطحیات؛ نقد تصوف از منظر شیخ بهایی 🗓 به مناسبت سالروز بزرگداشت شیخ بهائی رحمة‌الله‌علیه ▫️یکی از عالمانی که متصوفه بخصوص فرقه صوفیه ذهبیه، او را به خود منتسب می‌کنند شیخ بهایی است. ▫️ایشان در داستانی طنزگونه به نام گربه و موش بعضی از عقاید متصوفه را به نقد کشیده است. ⬅️یکی از این مسائل، شطحیات صوفیانه است. ایشان در این‌باره می‌نویسد: ⏪گربه گفت: اى موش! ديگر از صفات ايشان و كشف و كراماتشان چيزى يافته‌اى باز بيان كن. ◀️موش گفت: بلى! چرا كه از بزرگان ايشان در بغداد از كثرت سلوكى كه داشته‏اند مرتبهٔ ايشان در عالم تقرب و وصال بجائى رسيد كه ما فى جبتى سوى الله را گفته‌اند. ⏪گربه گفت: ديگر بيان فرما! ◀️موش گفت: از بسيارى رنج و تعب و كثرت رياضت و عبادت، گفت: سبحانى ما اعظم شأنى، و اين منزلت را نيافت جز بصرف عبادت و ايشان از اين قبيل كلمات بسيار گفته‌اند. ⏪گربه گفت: اى موش! خوب كردى كه مرا آگاه ساختى از مرتبهٔ ايشان، پس سهل چيزى مانده كه رتبه‏ٔ ايشان را بفرعون برسانى زيرا ايشان هم دعوى خدائى كرده‌اند. ◀️موش گفت: اى شهريار! شما ايشان را از فرعون كمتر می‌شماريد؟! فرعون دعوى خدائى كرد، ايشان نيز كردند، چرا شما بكند چيزها نمي‌رسد؟! مگر ايشان از فرعون ‏كمتر بودند؟ ايشان گفتند ما اعظم شأنى و ليس فى جببتى سوى الله و انا الحق و امثال اين‌ها، اما فرعون یک‌مرتبه گفت: أليس لى ملك مصر و مرتبه‏‌ى ديگر گفت: انا ربكم الا على، و لكن مشايخ كبار صوفيه از آن روز كه واصل شدند تا روز وفات می‌گفتند: سبحانى ما اعظم شأنى، بنا بر اين رتبه و منزلت مشايخ از فرعون بيشتر است». 🔸شیخ بهایی، بزرگان شطح‌گوی صوفیه همچون بایزید و حلاج را با ادعای ربوبیت فرعون مقایسه کرده است و آن‌ها را بدتر از فرعون می‌داند؛ چون فرعون اگر یک بار این ادعا را کرده است، اهل شطح دائماً این ادعای خود را تکرار می‌کنند. 📚منابع: شيخ بهائى‏، محمدبن‌حسين، كليات اشعار و آثار فارسى شيخ بهائى، صفحه ۱۶۳ @ferghenews_com