🔰 #گزارش ارائه مقاله توسط دکتر #محمدرضا_قائمی_نیک با عنوان "جامعه‌شناسی معرفت از منظر ماکس وبر و #سیدمنیرالدین_حسینی" در کمیسیون ارتباطات و جامعه‌شناسیِ هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی
▪️ محمدرضا قائمی نیک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی به این موضوع اشاره کردند که؛ #ماکس_وبر در مقالۀ علم به مثابه حرفه، با اشاره به نیچه، صورت‌های معرفت انسانی را پدیده‌های منحصربه‌فرد تاریخی می‌داند که تحت تاثیر جریان زندگی شکل می‌گیرند. به همین جهت، وبر برخلاف دیدگاه پوزیتیویستی که علم اجتماعی را همچون علوم طبیعی، قابل تبیین می‌داند، معتقد است که قلمرو علوم اجتماعی، قلمرو تفهم است. با این‌حال وبر برای گریز از نسبیگرایی ناشی از تاریخیت، با طرح ایده‌هایی نظیر قرابت گزینشی، علیت تاریخی و معنای خاصی از عینیت، از ابزار روشیِ ایده‌آل‌تایپ برای فهم پدیده‌های اجتماعی بهره می‌گیرد.
▫️ وی افزود: در این مقاله پس از توضیح مبسوط دیدگاه وبر دربارۀ جامعه‌شناسی معرفت، اشاره خواهیم کرد که راهکار وبر برای عبور از نسبیگرایی معرفت، گرفتار بحران خواهد شد. در پاسخ به این بحران، به طرح دیدگاه استاد #سیدمنیرالدین_حسینی در حوزۀ جامعه‌شناسی معرفت خواهیم پرداخت.
▫️در نظر مرحوم حسینی، اگر چه معرفت، امری اجتماعی است و هستی جامعه هم ذیل هستی تاریخی تعین مییابد، اما هیچگاه معرفت تبدیل به امری نسبی و غیرثابت نمیگردد، چرا که از منظر ایشان، قواعدی ربوبی وجود دارد که حاکم بر ساحات تاریخی و اجتماعی و فردی انسان است و امکان برون‌رفت از قاهریت آن قواعد هم وجود ندارد.
▫️قائمی‌نیک در ادامه سخنانش تصریح کرد: با این حال موضوع این مقاله بررسی جامعه‌شناسی معرفت ماکس وبر نیست، بلکه به دنبال انجام پژوهشی تطبیقی هستیم تا در ذیل آن، نظریۀ جامعه‌شناسی معرفت ماکس وبر را با دیدگاه سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی مقایسه کنیم. سیدمنیرالدین حسینی یکی از متفکرین معاصری است که با نوآوری در سنتِ علمی اسلامی، سعی کرده است تا نوعی نظریۀ جامعه‌شناسی علم و معرفت ارائه کند.
▫️عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی تأکید کرد: به تعبیر دیگر اگر در جامعه‌شناسی علم و معرفت، چنان که در ادامه به تشریح خواهد آمد، به تأثیر زمینه‌های اجتماعی – تاریخی بر معرفت تأکید می‌شود، منیرالدین حسینی کوشیده است تا با تحفظ بر نگاه اسلامی به علم و معرفت، تأثیر این زمینه‌های تاریخی – اجتماعی بر علم و معرفت را در یک نظریۀ منسجم صورت‌بندی کند. تلاش وبر برای خروج از نسبیگرایی نیچه‌ای، چندان کامیاب نیست و بینش‌های استادمنیرالدین حسینی می‌تواند بر اساس دیدگاهی اسلامی، راهکارهایی برای آن ارائه کند.
فرهنگستان علوم اسلامی قم
ایتا | سایت | اندیشه منیر | انتشارات