🖇 #گراپلاس | یک دهه درجا زدن!
🔻بخش سوم
🔸ریشه اصلی درجا زدن در دهه ۹۰
ریشۀ این درجا زدن، اختلالات محاسباتی تصمیم گیران ایرانی بوده است و نه اعمال تحریم‌های فلج کننده یا حداکثری از سوی آمریکا». این گزاره به معنای عدم اثرگذاری تحریم‌ها بر اقتصاد ایران نیست. تاثیر تحریم‌های اقتصادی آمریکا بر ایران امر واقعی و غیرقابل انکاری است اما تحریم به عنوان یک پدیده تحمیلی و عارض شده بر اقتصاد ایران، همچون پدیدۀ زلزله است که برای جوامع، به صورت ناخواسته اتفاق می‌افتد. هیچ جامعه‌ای خواهان زلزله نیست اما می‌داند که رخ دادن زلزله خارج از اراده اوست و آن چیزی که در ارادۀ اوست، ایجاد آمادگی لازم برای مواجۀ کم هزینه با این پدیده است.
🔹تحریم نیز چنین وضعیتی دارد. ایران خواهان اعمال تحریم نبوده ولی تحریم بر آن تحمیل شده است؛ اما به دلیل اختلالات محاسباتیِ تصمیم گیران سطح کلان کشور، راهبرد انتخاب شده برای مقابله با تحریم، نه تنها سبب «رفع تحریم» و برطرف کردن مشکلات اقتصادی نشد بلکه سبب «تشدید تحریم‌ها» و بروز مشکلات بیشتری در اقتصاد گردید. به عبارتی، علت اصلی درجا زدن اقتصاد در دهۀ ۹۰ و سخت‌تر شدن وضعیت اقتصادی مردم در ایران، تصمیمات غلط از سوی تصمیم‌گیران ارشد کشور بوده است و نمی‌توان تحریم را علت اصلی این وضعیت دانست.
🔸اندر احوالات راز سر به مهر
آقای ظریف در کتاب «راز سر به مهر»، از تدوین گزارش مفصلی صحبت می‌کند که بخش مربوط به سیاست خارجیِ آن، توسط ایشان انجام شده است. این گزارش، جهت اعلام نظر و ابراز نگرانی به مقامات عالی نظام که به نظر می‌رسد منظور ایشان رهبر معظم انقلاب است، تهیه شده بود. در این گزارش، تصویری ترسیم می‌شود که اگر در سیاست خارجی تغییری مهم رخ ندهد و تفاهمی با قدرت‌های بزرگ حاصل نشود، کشور با شرایط بدی مواجه خواهد شد.
🔹برآیند فعالیت‌های نخبگان سیاسی در آن مقطع، ترسیم این تصویر بود که به علت تصمیم‌ها و رفتارهای اشتباه، وضعیت کشور در نقطه بحرانی است و برای اینکه از این وضعیت خارج شویم، باید تغییر تصمیم و رفتار صورت گیرد. همچنین به واسطۀ تصویر ترسیم شده از سوی آمریکا در مذاکرات عمان، این گزاره که «آمریکا مسئولیت پذیر بوده و حاضر است ضمن پذیرش حقوق هسته‌ای ایران، رفع تحریم‌ها را نیز متعهد شود» محور اصلی تصویرسازی مذکور بود.
🔸تنها ثمرۀ مذاکره
در آن سال‌ها علی رغم کنترل تورم، کشور وارد دورۀ رکود شده بود که انتظار برای رفع تحریم‌ها به‌عنوان نتیجۀ مذاکرات و توافق، از مهم‌ترین دلایل آن بود. در انتهای سال ۱۳۹۴ پس از اجرای توافق نیز به دلیل عدم انطباق واقعیت‌های توافق با تصورات مسئولان دولتی و فعالان اقتصادی، به‌غیر از حوزه نفت، در سایرحوزه‌ها شاهد تحول خاصی نبودیم.
🔹مجموعۀ دولت و فعالان اقتصادی به گزاره‌های مطرح شده از سوی مسئولان مذاکره و رئیس جمهور تکیه کرده بودند در حالیکه واقعیتِ توافق حاصل شده، متفاوت بود. آقای روحانی در تیر ماه ۱۳۹۴ در زمانیکه متن توافق نهایی شده بود، اعلام کرد که «طبق توافق، تمام تحریم‌ها بالمره لغو می‌شود». این سیاست رسانه‌ای به صورت مستمر در داخل کشور دنبال می‌شد و همین سبب شد تا تصوراتی غیر واقعی در ذهن دولت‌مردان و فعالان اقتصادی ایجاد شود اما با اجرایی شدن توافق، انتظارات برآورده نشد.
🔸تنها حوزه‌ای که توافق توانست بر آن اثر ملموس و جدی‌ای داشته باشد، حوزه فروش نفت بود که وزارت نفت نیز آمادگی لازم برای استفاده از این فرصت را داشت. در زمان کوتاهی، فروش نفت ایران به قبل از تحریم‌ها بازگشت و برای همین رکورد بی‌سابقه رشد اقتصادی با احتساب نفت ۱۲ درصد ثبت شد. سایر حوزه‌های وابسته به فروش نفت نیز رشد مناسبی داشتند.
⏳ادامه دارد...
🌐 #شبکه_گرا
🆔 @geraa_ir