🥀 یوم الحسرة 🥀 💠 یوم الحَسْرَة، از نام‌های روز قیامت به معنای روز اندوه و افسوس و پشیمانی است که در قرآن آمده است. 📖 در قرآن 🌸 👈این اصطلاح یک‌بار در قرآن کریم در سوره مریم آمده است. 🍃🌺 وَ أَنذِرْهُمْ يَوْمَ الحَْسْرَةِ إِذْ قُضىِ‏َ الْأَمْرُ وَ هُمْ فىِ غَفْلَةٍ وَ هُمْ لَا يُؤْمِنُون‏. آنان را از روز ندامت بترسان، آن دم كه كار بگذرد و آنها بی‌خبر مانند و باور ندارند. سوره مریم، آیه ۳۹. 👈 در آیات دیگری نیز به حسرت خوردن انسان‌ها در روز قیامت اشاره شده است. مانند موارد زیر: 👇 👈أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ في‏ جَنْبِ اللَّه. ترجمه : تا آنكه [مبادا] كسى بگويد: دريغا بر آنچه در حضور خدا كوتاهى ورزيدم‏.[۱] 👈در سوره فرقان حسرت خوردن ظالم این‌گونه به تصویر کشیده شده است: وَ یَومَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَی یَدَیهِ یَقُولُ یَا لَیتَنِی اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلا. ترجمه: و (به خاطر آور) روزی را که ستمکار دست خود را (از شدّت حسرت) به دندان می‌گزد و می‌گوید: «ای کاش با رسول (خدا) راهی برگزیده بودم».[۲] 🍃🕯معنای یوم الحسرة☄ 🌪 کلمه الحسرة از حسر گرفته شده که حَسْر به معنای کشف و آشکار شدن است و الحَسْرَة به معنای اندوه و پشیمانی به‌خاطر از دست دادن چیزی است.[۳] شیخ طبرسی در مجمع البیان می‌گوید حسرت مخصوص گناه‌کار نیست،‌ نیکوکاران هم حسرت می‌خورند که ای کاش اعمال نیک بیشتری انجام می‌دادیم.[۴] 🕯دلیل نام‌گذاری روز قیامت به روز حسرت این است که در آن روز حکم صادر می‌شود و جهنمی و بهشتی بودن انسان‌ها مشخص می‌گردد. از دست دادن سعادت ابدی مایه حسرت گناه‌کاران خواهد بود.[۵] و زندگی ابدی در جهنم برای جهنمیان حسرتی بزرگ خواهد بود.[۶] 💠 عوامل حسرت خوردن در قرآن و روایات مواردی به عنوان عوامل حسرت خوردن در روز قیامت مطرح شده است: 🍃🌺 در قرآن 👈استکبار و استهزاء: استکبار باعث عدم پذیرش آیات الهی می‌شود و آنها را به کفر می‌رساند و علت حسرت آنها در قیامت خواهد بود.[۷] 👈خرج کردن علیه دین: پول‌هایی که کافران برای بازداشتن مردم از رفتن به سمت خداوند خرج می‌کنند، مایه حسرت آن‌ها در روز قیامت خواهد بود.[۸] ‌ 👈انکار معاد یا غفلت از آن: باور نداشتن به روز قیامت و مواجهه انسان با اعمال خود در روز قیامت مایه حسرت آن‌ها خواهد شد. خداوند به آنان در روز قیامت می‌گوید آیا این حق نیست؟ می‌گویند: بله، سوگند به پروردگارمان... ای حسرت و دریغ بر ما، بر آنچه درباره آن کوتاهی کردیم و آنان بار سنگین گناهانشان را به دوش می‌کشند.[۹] در آیه دیگری اینگونه آمده است: ْ يَاوَيْلَنَا قَدْ كُنَّا فىِ غَفْلَةٍ مِّنْ هَاذَا. ترجمه:‌ ای وای بر ما که از روز قیامت غافل بودیم.[۱۰] 👈ترک ایمان و عمل صالح: کسانی که وارد جهنم می‌شوند این جملات را می‌گویند: ای کاش باز می‌گشتیم و آیات خدا را تکذیب نمی‌کردیم و از مومنان می‌شدیم.[۱۱]ای کاش خداوند را فرمان می‌بردیم و پیامبر را اطاعت می‌کردیم.[۱۲] 🍃🌼 در روایات 🌹امام صادق(ع) مجلسی را که در آن ذکر خدا یا اهل بیت(ع) نباشد مایه حسرت در روز قیامت معرفی کرده‌اند.[۱۳] 🌹حضرت علی(ع) بزرگ‌ترین حسرت در روز قیامت را کسب مالی معرفی کردند که برای طاعت خداوند به دست نیامده باشد.[۱۴] 🌹امام باقر(ع) فرمودند: به راستى كه در روز قیامت كسانى بیش از همه مردم در حسرت و اندوه به سر مى‌برند كه از عدالت ستایش مى‏‌كردند و در عمل مخالفت مى‌ورزیدند.[۱۵] 🌹در روایت نبوی این‌گونه آمده است که کسی که آخرت خود را می‌فروشد تا شخص دیگری به دنیا برسد بیشترین حسرت را در روز قیامت خواهد خورد.[۱۶] 🔰 پانویس ۱. سوره زمر، آیه ۵۶. ۲. سوره فرقان، آیه۲۷. ۳. راغب اصفهانی، مفردات، ص۲۳۵. ۴. طبرسی، مجمع البيان، ج‏۶، ص ۷۹۵. ۵. طباطبایی،‌ المیزان، ج۱۴، ص۵۰. ۶. کاشانی،‌ منهج الصادقين‏، كتابفروشى اسلاميه‏، تهران‏، ج۵، ص۴۰۸. ۷. سوره زمر، آیات ۵۶ تا ۵۹. ۸. سوره انفاق،‌ آیه ۳۶. ۹. سوره انعام، آیات ۲۹ تا ۳۱. ۱۰. سوره انبیاء،‌ آیه ۹۷. ۱۱. سوره انعام،‌ آیه ۲۷. ۱۲. سوره احزاب، آیه۶۶. ۱۳ . مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۴۶۸. ۱۴ . نور الثقلین، ج۱، ص۱۵۲. ۱۵. فیض کاشانی، التفسیر الصافی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۳۰. ۱۶. مجلسی، بحار الانوار، ج۲۷، ص۱۸۶. 📚 منابع حویزی، عبدعلی، نور الثقلین، مطبعه العلمیه، قم، ۱۳۸۳ق. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن،‌ بیروت، دار الشامیة،‌ ۱۴۱۲ق. طباطبايى، محمدحسين‏، المیزان فی تفسیر القرآن، بيروت‏، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات‏، ۱۳۹۰ق‏. طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ق. کاشانی،‌ ملافتح الله، منهج الصادقين في إلزام المخالفين‏، تهران، كتابفروشى اسلاميه‏‏. فیض کاشانی، محسن، التفسیر الصافی، قم، مؤسسة الهادی، ۱۴۱۶ق. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.