.
#اعتکاف
بیان احکام
حداقل زمانِ اعتکاف، سه روز به ضمیمه دو شبِ وسطِ آن سه روز میباشد، و در کمتر از آن صحیح نیست ولی در زیاده حدّی ندارد، و داخل نمودن شب اوّل یا چهارم در نیت اعتکاف مانعی ندارد، بنابراین اعتکاف بیشتر از سه روز جایز است و اگر فرد پنج روز کامل معتکف شد، روز ششم را باید معتکف بماند.
➖ اگر کسی مسافر باشد نمىتواند معتکف شود مگر اينکه نذر کرده باشد در سفر روزه بگيرد؛ و بنا بر احتياط واجب اين نذر بايد قبل از شروع سفر انجام گيرد(طبق نظر مقام معظم رهبری)
✅تبیین موضوع
➖اعتکاف در لغت به معنای حبس و توقف و رو کردن به چیزی است با تعظیم و تکریم؛ و در اصطلاح، به معنای توقف و ماندن سه روز و بیشتر از آن در مسجد جامع میباشد.
در اهمیت اعتکاف و خلوت با خداوند سخنان مهمی وارد شده است؛
➖قرآن کریم در آیاتی به مسئله اعتکاف اشاره کرده است؛ از جمله به حضرت ابراهیم(ع) واسماعیل(ع) فرمان میدهد که خانه خدا را برای طواف کنندگان و معتکفان و نمازگذاران آماده سازید، آنجا که فرمود:«وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأمْناً وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ اِبْراهیمَ مُصَلّیً وَعَهِدْنا اِلی اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ أنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطّائِفینَ وَالْعاکِفینَ وَالرُکَّعِ السُّجُودِ»
و [به خاطر بیاورید] هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن برای مردم قرار دادیم، و ]برای تجدید خاطره] از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید، و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که: خانة مرا برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع کنندگان و سجده کنندگان پاک و پاکیزه کنید.»(۱)
➖حضرت صادق (ص) فرمود: «فِی التَّوْراةِ مَکْتُوبٌ یَا ابْنَ آدَمَ تَفَرَّغْ لِعِبادَتی اَمْلاءُ قَلْبَکَ غِنیً وَلا آکِلْکَ إِلی طَلَبِکَ وَعَلَیَّ اََنْ اَسُدَّ فاقَتَک» در تورات نوشته شده است: ای فرزند آدم! برای انجام عبادت من فراغتی به وجود بیاور تا من دل تو را از بی نیازی سرشار سازم و بدون اینکه تو طلب کنی، حاجتت را برآورده کنم و من خود را ملتزم میدانم که حوائج تو را برطرف نمایم.»(۲)
➖ حضرت پیامبر(ص) می فرماید:«أفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ العِبادَةَ فَعانَقَها وَاَحَبَّها بِجَسَدِهِ وَتَفَرَّغَ لَها» با فضیلتترین مردم کسی است که عاشق عبادت باشد و با اشتیاق تمام عبادت را به آغوش بکشد و با جسمش آن را دوست بدارد و برای آن فراغتی به وجود بیاورد.»(۳)
➖«اَلْمُعْتَکِفُ یَعْکِفُ الذُّنُوبَ وَیَجْری لَهُ مِنَ الْاجْر کَاَجْرِ عامِلِ الْحَسَناتِ کُلِّها» معتکف گناهان را متوقف نموده ]و از بین میبرد[ و اجری بسان اجر انجام دهنده تمام نیکیها دریافت میدارد.»(۴)
➖حضرت مریم (ع) در ضمن اعتکاف مورد لطف ویژه الهی قرار گرفت:
مرحوم علامه طباطبایی میگوید: «هدف حضرت مریم از دوری نمودن از مردم، بریدن از آنان و روی آوردن به سنت «اعتکاف» بوده است؛
«وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَكاناً شَرْقِيًّا فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا»
و در اين كتاب، مريم را ياد كن، هنگامى كه از خاندانش جدا شد و در مكانى شرقى قرار گرفت.و میان خود و آنان حجابی افکند (تا خلوتگاهش از هر نظر برای عبادت آماده باشد). در این هنگام، ما روح خود را بسوی او فرستادیم؛ و او در شکل انسانی بیعیب و نقص، بر مریم ظاهر شد!(۵)
➖ حضرت امیر(ع) میفرمود: «فَلَمْ یَزَلْ یَعْتَکِفُ فِی الْعَشْرِ الاَواخِرِ مِنْ رَمَضانَ حَتَّی تَوَفّاهُ اللهُ» پس [پیامبر اکرم ] همیشه در دهه آخر ماه رمضان در حال اعتکاف بود تا آن وقت که خداوند جان او را گرفت».(۶)
👌مَخلص کلام اینکه؛ اعتکاف اهمیت بالایی در سلوک دارد.
در سیر و سلوک و تربیت روحی مراحل و اعمالی لازم است ؛
👈اعمال ظاهری: خلوت، صمت (سکوت) ، جوع (گرسنگی) ، سحرخیزی
👈اعمال باطنی: توکل، صبر، عزم و اراده( همت)، صداقت
چنانچه مشخص است در مراسم معنوی اعتکاف شرایط برای تحقق امور فوق یعنی جوع و صمت وسحر خیزی و خلوت مهیاست .اما آنچه در این بین از اهمیت بیشتری برخوردار است همان «خلوت» است.
«خلوت»بهترین زمینه تفکر است و اگر سوژه خوب و دارای اولویت برای تفکر یافت نشود، نه تنها مفید نیست که مضر هم خواهد بود.