چرا امر به معروف و نهی از منکر؟!؟ از : دکتر حسن خسروی. مدرس دانشگاه و مؤلف کتاب آشنایی با قرآن و عترت. ما انسانها همواره بدلایل مختلف در معرض خطا و اشتباه هستیم و با آنکه همه ما عقل داریم اما تجربه زندگی خود و اطرافیان مان ثابت کرده که عقل به تنهایی برای سعادت و خوشبختی بشر کافی نیست و حتما در کنار ما باید مشاوران و حامیان و مراقبانی باشند که با تذکر و هشدار و مشورت حتی الامکان دچار خطا و اشتباه نشویم. اینکه مثلا شما به فرزندتان توصیه و سفارش میکنید که به کسی فحش و ناسزا نگوید در حقیقت امر کردن به اوست برای آنکه با مردم خوش اخلاق و خوش‌رفتار باشد ( چون خوش اخلاقی را همه دوست دارند و احترام می‌گذارند. پس خوش اخلاقی یک معروف است یعنی در عرف جامعه برای همه مشخص و قابل فهم بوده و محترم است) و در عین حال به او یاد می‌دهید و متذکر میشوید که فحش دادن یک امر زشت و ناپسند و غیر اخلاقی است و او را نهی میکنید که از منکر یا کار زشت و خطا مثل فحش دادن پرهیز کند. پس شما به عنوان پدر و مادر نسبت به فرزندتان دائماً در حال امر به معروف و نهی از منکر هستید هر چند که به هیچ دین و آیینی هم اعتقاد نداشته باشید. در واقع امر به معروف و نهی از منکر یک نوع تنظیم گری اخلاقی برای داشتن زندگی با کیفیت بهتر است و ادیان آسمانی و همه پیامبران الهی با آنکه بشر دارای عقل است نیز آمده اند بیان کنند که سعادت و خوشبختی ما انسانها در گرو بندگی خدا و اخلاق مداری است. از این جهت است که دین به یک تعبیر یعنی رعایت اخلاقیات که ریشه در نهاد بشر و فطرت خدایی و الهی انسانها دارد. در یک نوع تقسیم بندی؛ دین اسلام دو بعد مهم دارد : اصول دین ( توحید. نبوت. معاد. عدل. امامت. ) و فروع دین که ده چیز است شامل ( نماز. روزه. خمس. زکات. حج. جهاد. امر به معروف و نهی از منکر . تولی. تبری ). یکی از دغدغه های مهم امام حسین علیه السلام در عصر خویش همین مسئله امر به معروف و نهی از منکر بود که در سطح جامعه از صدر تا ذیل مورد غفلت و بی توجهی و فراموشی واقع شده بود. طبیعی است جامعه ای که در آن امر به معروف و نهی از منکر نباشد جامعه ای فاقد ارزش‌های والای انسانی و اخلاقی خواهد بود که در آن هر کس و هر چیز به سمت هرج و مرج و بی تفاوتی و هرزگی و سلیقه گرایی شخصی و... ممکن است سوق پیدا کند که ماحصل آن چیزی جز خسارت و زیان و عقب ماندگی و تخریب جایگاه الهی انسان نخواهد بود. اگر باور داشته باشیم که این دنیا طبق فرمایش پیامبر گرامی اسلام (ص) مزرعه آخرت است و باید اینجا کشت و کار خوب و قابل دفاعی حتی الامکان بدون آفت و مرض و مریضی داشته باشیم که به سعادت واقعی در عالمی بسیار با عظمت تر؛ مهم تر و جاویدان برسیم ( الدنیا مزرعه الآخره)؛ فلذا جایگاه ؛ اهمیت؛ کارآیی و نقش امر به معروف و نهی از منکر بیش از پیش برایمان روشن‌تر می‌شود. به بیان ساده تر؛ امر به معروف و نهی از منکر فضولی و دخالت و سرک کشیدن در کار دیگران نیست ؛ بلکه ماهیتی خیرخواهانه ؛ مشورتی ؛ دلسوزانه و دوستانه در راستای رعایت حقوق شهروندی و انجام مسئولیت اجتماعی هر فرد دارد که قطعا در تقویت و ارتقاء سرمایه اجتماعی مؤثر است . من اگر به شما تذکر میدهم که مثلا در امتحانات پایان ترم تقلب نکنید؛ اولا دوستتان دارم و مایلم که خوب درس بخوانید و پیشرفت بکنید و ثانیاً میخواهم که به حق و حقوق دیگران احترام بگذارید. و این یک امر انسانی و اخلاقی است که همه عاقلان دنیا آنرا قبول دارند. امام حسین علیه السلام به جنگ کسانی رفتند که ارزش‌های اخلاقی و انسانی را در جامعه زیر پا گذاشته بودند (خاندان معاویه و یزید و شمر و...) و بر همه انسانهای آزاده عاقل عالم واجب است که این اقدام انقلابی و جهادی و اصولگرایی اصلاح طلبانه امام حسین علیه السلام را ارج نهاده و پیروی کنند. برای برپایی و برجایی و گسترش فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه بایستی قطعا با برنامه ای آموزش پایه و غیر هیجانی و غیر مقطعی ؛ بکار گیری تدبیر و عقلانیت ؛ همراه با مهربانی و احترام؛ ساختارمند؛ مسئله محور؛ به زبان روز دنیا؛ مشوقانه و انگیزشی و برای رضای خداوند اقدام نمود. حسن خسروی.