بسمه تعالی شانه *رحلت ام البنین حلیلةامیرالمومنین علیهما صلوات الله تسلیت * در روز ۱۳ جمادی الثانیه سال ۶۴ ھجری قمری حضرت أمّ البنين علیها السّلام ، همسر أمیر المؤمنین سلام الله عليه و مادر قمر منير بنی هاشم رحلت فرمودند . (۱) نام مبارک آن حضرت فاطمه ، و کنیه شریفش أمّ البنين است ، و آن حضرت به همین کنیه معروفند . پدر آن حضرت "حزام بن خالد" و مادرشان "لیلی دختر شهید بن أبی عامر" است . أمیرالمؤمنین علیه السّلام آن حضرت را به همسری برگزیدند و خداوند چهار پسر به آن حضرت عنایت فرمود ، حضرت قمر بنی هاشم عباس علیه السلام ، عبدالله ، جعفر و عثمان علیهم السلام ، که هر چهار پسر در کربلا شهید شدند . بانوانی که از کربلا به مدینه مراجعت کردند ، در خانه أمّ البنين عزاداری می‌کردند ، آن حضرت اگر چه در کربلا نبود ولی از ناله و گریه قرار نداشت . هنگامی که زن ها او را "أمّ البنین" خطاب می کردند و تسلیت می دادند ، می‌فرمود "دیگر مرا ام البنین نخوانید..." (۲) . امام باقر علیه السّلام می فرماید آن حضرت به بقیع می رفت و آن قدر جانسوز مرثیه می خواند که مروان با آن قساوت قلب گریه می کرد . (۳) این گریه و زاری حضرت ادامه داشت تا بدرود حیات گفت . (۴) علّامه مامقانی می نویسد از علوّ مقام حضرت أمّ البنین علیها السّلام همین بس که وقتی بشیر بن جذلم خبر شهادت فرزندانش را به او داد ، فرمود " رگ های قلبم را بریدی ، فرزندان ما و هر آنچه زیر آسمان است به فدای أبا عبدالله الحسین علیه السلام باد " . (۵) ۱ ) امّ البنین سیّدة نساء العرب / ۸۴ . ۲ ) مقتل الحسين أبی مخنف / ۱۸۱ . ۳ ) بحارالانوار ۴۰/۴۵ . ۴ ) ریاحین الشريعة ۲۹۴/۳ . ۵ ) العقیلة و الفواطم علیهنَّ السّلام / ۱۲۴ . گروهی از مورخین شیعه قائل به شهادت حضرت أم‌ّ البنین سلام الله علیها هستند . حضرت أمّ البنین سلام الله علیها با فصاحت و بلاغتی که داشت در مقام افشاگری از ظلم و تعدّی بنی امیّة برآمد و با اشعار جانسوز و بلیغ و عزارداری های مستمر مردم را متوجه ظلم و بی‌لیاقتی حکام وقت می نمود ، لذا آن بانو را با عسل زهر آگین مسموم و به شهادت رساندند . چنانکه شیخ علی فلسفی در کتاب زنان نابغه و جناب عبدالعظیم بحرانی در کتاب أمّ البنین نگاشته اند که بنی أمیّة ، أمّ البنین سلام الله علیها را مسموم و به قتل رساندند . وقایع الشیعة ، وقایع سیزدهم جمادی الثانیة / ۸۵