🚨فلسفه قصاص در اسلام
وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (بقره/۱۷۹)
اى صاحبان خرد! براى شما در قصاص، حيات (و زندگى نهفته) است.
باشد كه شما تقوا پيشه كنيد.
نکته ها
گويا آيه در مقام پاسخ به يك سرى ايرادهايى است كه به حكم قصاص، به خصوص از سوى روشنفكر نمايان مطرح مى‌شود. قرآن مى‌فرمايد: حكم قصاص براى جامعه انسانى تأمين كننده حيات و زندگى است. قصاص يك برخورد و انتقام شخصى نيست، بلكه تأمين كننده امنيّت اجتماعى است. در جامعه‌اى كه متجاوز قصاص نشود، عدالت و امنيّت از بين مى‌رود و آن جامعه گويا حياتى ندارد و مرده است. چنانكه در پزشكى و كشاورزى و دامدارى، لازمه حيات وسلامت انسان، گياه وحيوان، از بين بردن ميكروب‌ها و آفات است.
اگر به بهانه اينكه قاتل هيجان روانى پيدا كرده، بگوييم او رها شود، هيچ ضمانتى نيست كه در ديگر جنايت‌ها اين بهانه مطرح نشود، چون تمام جنايتكاران در حال سلامت و آرامش روحى و فكرى دست به جنايت نمى‌زنند. با اين حساب تمام خلافكاران بايد آزاد باشند و جامعه سالم نيز تبديل به جنگل شود كه هركس بر اثر هيجان و دگرگونى‌هاى روحى و
روانى، هركارى را بتواند انجام دهد. گمان نشود كه دنياى امروز، دنياى عاطفه و نوع دوستى است و قانون قصاص، قانونى خشن و ناسازگار با فرهنگ حقوق بشر دنياست. اسلام در كنار حكم قصاص، اجازه عفو و اخذ خون‌بها داده تا به مصلحت اقدام شود.
توجيهاتى از قبيل اينكه از مجرمان و قاتلان در زندان با كار اجبارى به نفع پيشرفت اقتصادى بهره‌گيرى مى‌كنيم، قابل قبول نيست. چون اين برنامه‌ها، تضمين كننده امنيّت عمومى نيستند. اصل، مقام انسانيّت و جامعه عدالت پرور است، نه دنياى پرخطر همراه با توليد بيشتر، آن هم به دست جنايتكاران و قاتلان!
از آنجا كه قانون قصاص، ضامن عدالت و امنيّت و رمز حيات جامعه است، در پايان اين آيه مى‌فرمايد: «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» يعنى اجراى اين قانون، موجب خوددارى و جلوگيرى از بروز قتل‌هاى ديگر است.
حيات، داراى انواعى است:
۱- حيات طبيعى. مثل زنده شدن زمين در بهار و بعد از باران. «يُحْيِ الْأَرْضَ»
۲- حيات معنوى. مثل دعوت پيامبر كه عامل زنده شدن مردم است. «دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ»
۳- حيات برزخى كه شهدا دارند. «لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ»
۴_ حيات اخروى كه براى همه است. «يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ»
۵_ حيات اجتماعى در سايه امنيّت و عدالت. نظير همين آيه «لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ»
✅تفسیر نور استاد محسن قرائتی درباره فلسفه #قصاص در اسلام