✍ لزوم ادراک کلام حِکمی امام معصوم (ع) از آنجا که دین برای هدایت ناس آمده است طبعاً باید به نحوی سخن بگوید که ناس ادراک نمایند. اولیاء و انبیاء الهی با ادراکی جامع از این اصل، متناسب با ادراک مخاطب با آنان سخن گفته اند. بدیهی است سخنان حِکمی امامان معصوم (ع) با امثال کمیل، ابو حمزه ثمالی، سلمان (ع)، همام و ... گرچه با همان سیاق دین، لیکن در فالب لایه های عمیق تری از دین ارائه شده است که اصطلاحاً کلام حِکمی امام معصوم (ع) گفته می شود. بنابراین، نظریه پردازان علم دینی، اگر می خواهند تاثیرگذار ظاهر شوند لاجرم باید با این بخش از معارف دینی ارتباط عمیق تری برقرار نمایند. چنانچه صرفاً از منظر نشئه مادي، به پديده ها نگاه شود، بدون در نظر گرفتن تبيين انسان كامل از حقيقت اشياء (در عالَم بالاتر)، و يا در مرتبه نازل تر از طريق علم شهودي، جوهر اشياء بدرستی ادراك نخواهند شد. بنابراين تفاوت ديدگاه ديني، با ديدگاه سكولار آن است كه ديدگاه سکولار، بدون توجه به واقعيات ساير عوالم وجودي، به تبيين پديده ها مي پردازد. لذا خروجي اين نگاه، تبيين ناقص پديده هاست. برای رفع این نقیصه، نياز است كه مفاهيم در سلسله طولي وجودي (عوالم مختلف وجود) بنحوي هماهنگ با يكديگر و هماهنگ با مستندات ديني استخراج شوند. پس تبيين پديده ها و يا ادراك نظام علت و معلولي در علم ديني، به فراتر از عالَم ماده كشانده مي شود. از اين رو، محقق علم ديني، به داده هايي فراتر از داده هاي عالَم ماده نيازمند مي شود. بر اين اساس، علم الهي و انبياء الهی، در جايگاه ارزشمند خود قرار می گیرند. به نقل از کتاب الگوی نظری و عملیاتی علوم انسانی اسلامی (راقم: 1399). تهران: انتشارات صدرا.