⬅️یکصد و چهاردهمین جلسه گروه علمی فلسفه مجمع عالی حکمت اسلامی با موضوع “رابطه قبر و برزخ از منظر ادله نقلی” با ارائه حجت الاسلام سید محمد مهدی نبویان – چهارشنبه 21 اردیبهشت 1401 : 🔸برزخ در لغت به معنای هر چیزی است که حائل میان دو شیء باشد.[۱] اما در اصطلاح به معنای عالَمی است که میان دنیا و آخرت قرار دارد و انسان ها پس از مفارقت از دنیا و پیش از محشور شدن در قیامت در آن عالَم دارای حیات هستند که حیات برزخی نام دارد. مقصود از قبر نیز آن مکانی است که بدن انسان در آن قرار می گیرد؛ خواه گودالی باشد که غالباً انسان ها در آن دفن می شوند، یا هر مکان دیگر؛ زیرا ممکن است بدن انسان اصلاً دفن نشود، یا سوزانده شود، یا در دریا غرق شود و یا به هر شکلی تجزیه شود، ولی به هر حال، مواد بدن انسان در یک مکانی قرار می گیرد که آن مکان، قبر آنهاست. البته قبر می تواند مادی و یا مثالی باشد؛ زیرا قبر مادی نیز مانند سایر موجودات مادی، یک وجود مثالی دارد که همان قبر مثالی است. قبر مادی، مکانی است که بدن مادی در آن قرار می گیرد و قبر مثالی، مکانی[۲] است که بدن مثالی در آن قرار می گیرد. روح انسان در عالَم برزخ همراه با بدن مثالی در قبر مثالی قرار دارد و بدن مادی انسان نیز در قبر مادی قرار دارد؛ لذا انسان دارای دو قبر است: قبر مادی که مکان قرار گرفتن بدن مادی است و قبر مثالی که مکان قرار گرفتن بدن مثالی است. در روایات نیز برخی ویژگی ها مربوط به قبر مادی و برخی ویژگی ها مربوط به قبر مثالی است. شایان ذکر است ملاک اینکه کدام ویژگی برای قبر مادی است و کدام ویژگی برای قبر مثالی، عقل است؛ زیرا برخی ویژگی ها با قبر مادی سازگارند و برخی ویژگی ها با قبر مثالی.[۳] در برخی روایات، برزخ به قبر تطبیق شده است: «عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عليه السلام): … وَ مَا الْبَرْزَخُ؟ قَالَ: الْقَبْرُ مُنْذُ حِينِ مَوْتِهِ إِلى‏ يَوْمِ الْقِيَامَةِ».[۴] «قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): الْبَرْزَخُ الْقَبْرُ وَ فِيهِ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ بَيْنَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة».[۵] از این روایات استفاده می شود که ارتباط عمیقی میان عالَم برزخ و عالَم قبر وجود دارد. اما این ارتباط چگونه است؟ 1. دیدگاه عینیت برزخ و قبر برخی اندیشمندان این ارتباط را آن قدر قوی می دانند که به نظر آنها اساساً برزخ و قبر از دیدگاه آیات و روایات یکی هستند به نحوی که گاهی از آن به عالَم قبر و گاهی به عالَم برزخ یاد می شود.[۶] 2. دیدگاه مقارنت برزخ و قبر به نظر می رسد آنچه از مجموعه ادله به نظر می رسد آن است که برزخ در این روایات در همان معنای لغوی و اصطلاحی ـ که برگرفته از معنای لغوی است ـ به کار رفته است، یعنی مقصود از برزخ، همان حیات خاصی است که حد فاصل میان حیات دنیوی و حیات اخروی است که از روز مرگ شروع می شود و تا روز قیامت ادامه دارد. بنابراین، هرچند عالَم برزخ و قبر با یکدیگر ارتباط دارند، ولی عین هم نیستند. عالَم برزخ، عالَمی است که انسان ها پس از حیات دنیوی و پیش از حیات اخروی، نوعی از حیات را در آنجا تجربه می کنند و در این عالَم، روح انسان با بدن مثالی است. اما قبر آن مکانی است که بدن انسان در آن قرار می گیرد که این مکان اگر به لحاظ بدن مادی در نظر گرفته شود، قبر مادی است و اگر به لحاظ بدن مثالی در نظر گرفته شود، قبر مثالی است. در عالَم برزخ، روح انسان با بدن مثالی خود در قبر مثالی قرار دارد و در این میان با قبر مادی نیز ارتباط دارد؛ و به جهت همین ارتباط است که برخی روایات به قبر مادی اشاره کرده اند و برخی دیگر به قبر مثالی... ادامه در لینک زیر: 🌐https://hekmateislami.com/?p=13202 @hekmateislami