ج ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن: ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در دل ﺑـﻪ ﺧﺪاوﻧـﺪ، ﻣﻌـﺎد، رﺳـﺎﻟﺖ ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ )ص( و اﺣﮑﺎم اﺳﻼم، اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارد، اﻣﺎ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ اﺳﻼم آورده و ﮔﺎه ادﻋﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ او از دﯾﮕﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن در راه و ﺧﻂ ﺷﯿﻄﺎن و در ﺳﻤﺖ و ﺳﻮي اﻫﺪاف ﮐﺎﻓﺮان ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻣﺤﻮر و ﻣـﻼك ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎي آﻧﺎن ﺷﯿﻄﺎن اﺳﺖ. اﻣﺎم ﻋﻠﯽ)ع( در ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ در ﺑﺎره اﯾﻨﺎن ﻓﺮﻣﻮده اﺳـﺖ : » آﻧـﺎن ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن( ﺷﯿﻄﺎن را ﻣﻌﯿﺎر )درﺳﺘﯽ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﮐﺎر( ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺷﯿﻄﺎن ﻧﯿﺰ آﻧـﺎن را دام )ﯾـﺎ ﺷﺮﯾﮏ( ﺧﻮد ﻗﺮار داد و در ﺳﯿﻨﻪﻫﺎي آﻧﺎن ﺗﺨﻢ و ﺟﻮﺟﻪ ﻧﻬﺎد!«)21( د – ﻧﻔﺲ اﻣﺎره : ﻧﻔﺲ اﻣﺎره اﻧﺴﺎن، او را ﺑﻪ روي آوردن ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎن و زﺷﺘﯽﻫﺎ اﻣﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﭼـﻮن ﭘﯽ در ﭘﯽ و ﻫﻤﻮاره اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻣﯽﮐﻨﺪ آن را اﻣﺎره )ﺑﺴﯿﺎر اﻣﺮ ﮐﻨﻨﺪه( ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ. ﻧﮑ ﺘﻪﻫﺎ: 1 - در ﻗﺮآن از ﮔﺮوﻫﯽ از ﮔﻤﺮاﻫﺎن ﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ: ﻋﺎﻣﻞ ﮔﻤﺮاﻫﯽ ﻣﺎ، ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺎ ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا از آﻧﺎن ﭘﯿﺮوي ﮐﺮدﯾﻢ، آﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻓﺴـﺎد و ﮔﻨﺎه )ﻣﻨﮑﺮات( ﮐﺸﺎﻧﺪﻧﺪ. 2 - در روز ﻗﯿﺎﻣﺖ، ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ از ﮔﻤﺮاﻫﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﮔﻤﺮاﻫﯽ ﻣﺎ، دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻓﺴﻮس ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ، ﮐﺎش ﺑﺎ ﻓﻼﻧﯽ دوﺳﺖ ﻧﺒﻮدﯾﻢ! ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دو ﮔﺮوه ﯾﺎ دﺳﺘﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﮐﺸﺎﻧﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎي زﺷﺖ و ﻧﺎﭘﺴـﻨﺪ، او ر ا ﺑـﻪ ﮔﻤﺮاﻫـﯽ و ﺗﺒﺎﻫﯽ ﻣﯽﮐﺸﺎﻧﻨﺪ. اﻣﺎ ﻣﻮﺿﻮع دوﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و روان ﺷﻨﺎﺳﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﻮدن دوﺳﺖ اﻧﺴﺎن، در ﻧﻮع رﻓﺘﺎري ﮐـﻪ از اﻧﺴـﺎن ﺑـﺮوز ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ، ﺗﺄﮐﯿﺪ دارﻧﺪ. آﻧﺎن دوﺳﺖ ﻧﺎﺑﺎب را در ﭘﯿﺪاﯾﺶ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎر در اﻧﺴﺎن و ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﮐـﺞ روي و اﻧﺤﺮاف از ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات و ارزش ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ.