🌕 احکام روزه ۱۷
🌺کفّاره افطار عمدی
❇️ مسأله ۸۸۷. کفّاره افطار عمدی روزه ماه مبارک رمضان در شرع مقدّس اسلام یکی از سه مورد زیر است:
۱. آزاد کردن یک برده؛
۲. گرفتن دو ماه روزه؛
۳. غذا دادن به شصت فقیر.
به جهت اینکه در این دوران بردهای وجود ندارد که بتوان آزاد کرد، مکلّف باید یکی از دو کار دیگر را انجام دهد.
🍃 عن أبِي عَبْدِاللهِ (عليهالسّلام):... يُعْتِقُ نَسَمَةً، أو يَصُومُ شَهرَينِ مُتَتَابِعَينِ، أو يُطعِمُ سِتِّينَ مِسْكِيناً... (الكافي)
❇️ مسأله ۸۸۸. کسی که میخواهد دو ماه کفّاره روزه ماه رمضان را بگیرد، باید یک ماه تمام و حدّاقل یک روز از ماه دوم را پیدرپی روزه بگیرد، و اگر بقیه ماه دوم پیدرپی نباشد، اشکال ندارد.
❇️ مسأله ۸۸۹. کسی که باید پیدرپی روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یک روز روزه نگیرد یا زمانی شروع کند که در بین آن به روزی برخورد کند که مانند عید قربان روزه آن حرام است و یا روزی باشد که روزه آن واجب است، مثلاً به روزی برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگیرد، ایامی را که روزه گرفته، حساب نبوده و باید دوباره از ابتدا روزه بگیرد.
❇️ مسأله ۸۹۰. کسیکه میخواهد شصت روز روزه بگیرد، اگر بین آن به واسطه عذری؛ مانند بیماری یا حیض، نتواند روزه بگیرد، بعد از برطرف شدن عذر میتواند بقیه روزهها را بگیرد و لازم نیست از ابتدا شروع کند.
❇️ مسأله ۸۹۱. غذا دادن به شصت فقیر را میتوان به دو صورت انجام داد:
۱. با غذای آماده آنان را سیر کرد.
۲. به هر نفر ۷۵۰ گرم (یک مُد) گندم، آرد، نان، برنج یا سایر مواد غذایی (جو، ماکارونی، عدس، لپه، سایر حبوبات، کشمش، خرما و مانند اينها) داد.
🍃 دادن پول به فقیر كافى نيست،
ولى اگر فقير را در خريد آن جنس از طرف مؤدّی کفّاره، و تملیک آن به خود وكيل كند، و فقير نيز اين کار را انجام دهد كافى است.
🍃 کفّاره افطار عمدی با موارد دیگر کفّاره، مثل کفّاره تأخیر، فدیه بیمار و... ۲ تفاوت اصلی دارد:
🌱 ۱. در کفّاره افطار عمدی باید ۶۰ فقیر مختلف اطعام شوند، و نمیشود یک فقیر را چندبار اطعام کرد، امّا در فدیه و کفّاره تأخیر میشود تمام کفّاره را به یک فقیر داد.
🌱 ۲. در کفّاره افطار عمدی به هر دو صورت مذکور در مسأله میتوان فقیر را اطعام کرد،
امّا در کفّاره تأخیر و فدیه فقط صورت دوم، یعنی ۷۵۰ گرم طعام دادن باید انجام گیرد، و سیر کردن کافی نیست.
❇️ مسأله ۸۹۲. فقیر کسی است که مخارج سال خود و خانوادهاش را ندارد، و نمیتواند بهدست آورد.
❇️ مسأله ۸۹۳. اگر کسی هیچ یک از سه موردی را که برای کفّاره عمد مخیّر است، نتواند انجام دهد، باید به هر تعداد فقیر که قادر است غذا بدهد، و احتیاط آن است که استغفار هم بکند، و اگر به هیچ وجه قادر بر غذا دادن به فقرا نیست، کافی است که استغفار کند، یعنی با دل و زبان بگوید: اَستَغفِرُ اللهَ (از خداوند بخشایش میطلبم).
🍃 اختلاف کمی در ترتیب این مسأله وجود دارد:
🌱 امام و آیتالله سیستانی: هر چند مد كه مىتواند به فقرا طعام بدهد، و اگر نتواند طعام بدهد بايد استغفار كند، اگرچه مثلاً يک مرتبه بگويد «اَستغفرُ اللهَ»
🌱 آیتالله مكارم: هر چند «مد» كه مىتواند به فقرا اطعام كند، و اگر نتواند بايد (۱۸) روز روزه بگيرد، و اگر نتواند هر چند روز كه مىتواند به جا آورد، و اگر نتواند استغفار كند، و همين اندازه كه در قلب بگويد: «استغفر الله» كافى است.
❇️ مسأله ۸۹۴. کسی که به دلیل عدم توانایی بر روزه و غذا دادن به فقیر وظیفهاش استغفار است، اگر بعدها بتواند روزه بگیرد یا به فقرا غذا دهد، احتیاط مستحب آن است که انجام دهد.
🌱 امام و آیتالله سیستانی: احتياط واجب هر وقت بتواند، كفاره را بدهد.
🌱 آیتالله مكارم و آقا: واجب نيست بعداً كه قدرت پيدا كرد كفّاره را بدهد.
❇️ مسأله ۸۹۵. کسی که برای کفّاره عمدی میخواهد به شصت فقیر غذا دهد، اگر به شصت فقیر دسترسی دارد، نمیتواند سهم دو نفر یا بیشتر را به یک نفر بدهد، بلکه لازم است به تمام شصت نفر به اندازه سهم هر یک غذا بدهد. البته میتواند سهم افراد خانواده شخص فقیر را به او واگذار کند که برای آنان مصرف کند و در فقیر، تفاوتی میان بچه و بزرگ یا زن و مرد نیست.
❇️ مسأله ۸۹۸. کسی که کفّاره بر او واجب شده، لازم نیست آن را فوراً انجام دهد، ولی نباید آن را به قدری تأخیر بیندازد که کوتاهی در ادای واجب شمرده شود.
❇️ مسأله ۸۹۹. اگر چند سال بگذرد و کفّاره واجب را ندهد، چیزی بر آن اضافه نمیشود.
🍃 اینکه بعد از گذشت چند سال قیمت اجناس گرانتر میشود، ارتباطی به زیاد شدن کفّاره ندارد، بلکه محصول تورّم است.
❇️ مسأله ۹۰۰. در انجام قضای روزه و کفاره آن، ترتیبی وجود ندارد، و میتوان هر کدام را بر دیگری مقدّم کرد.
🖋حجتالإسلام و المسلمین استاد اصغری
بر محور «رساله نماز و روزه» حضرت آیتالله العظمی خامنهای (دام ظلّه العالی)