💢مبارزه استعمار با عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین
« در آستانه محرم 1338ق/ 1298 ش. ایران در اوج مبارزه با قرارداد 1298ش/ 1919م بود. در ذیحجه 1337ق محصلین تهرانی با انتشار اعلامیهای، از علما خواستند که مساجد را سیاهپوش کنند و عموم مردم را به قیام بر ضد قرارداد ترغیب و دعوت نمایند. جمعی از وعاظ نیز در مجالس روضهخوانی در مسجد شیخ عبدالحسین (مسجد آذربایجانیها) بر ضد این قرارداد سخنرانی کردند.
در اثر اقدامات علما و با استقامت ملت ایران، قرارداد به شکست انجامید و به دنبال این شکست، استعمار، سناریوی کودتا را برای این ملت ترتیب داد. با وقوع کودتای سوم اسفند 1299ش/ 22فوریه1920 سیر جدیدی در عرصه سیاسی ایران آغاز شد که به مرور زمان ابعاد مختلف آن آشکار گردید. رئوس برنامه اجرایی این سیر جدید را حسن اعظام قدسی به نقل از یکی از دوستان خود بازگو میکند که در دوره چهارم از خراسان به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شده بود. دوست حسن اعظام قدسی در ملاقاتی با کنسول انگلیس در مشهد، از او در خصوص کودتای 1299 و اهداف آن میپرسد و کنسول میگوید:
«پس از شکست قرارداد 1919 از ناحیه نایبالسلطنة چند ماده ذکر شده بود که برای آتیه ایران باید عملی و اجرا گردد... :
1. تمرکز قوای نظامی و سیاسی در یکجا
2. استقلال پول ایران از راه نشر اسکناس به وسیله بانک تأسیس شده دولت ایران
3. تجدید قرارداد نفت و و پایدار بودن آن
4. از بین بردن عشایر خاصه سرحدداران نقط مرزی ایران و مستقر ساختن افراد نظامی در آن نقاط
5. از بین بردن روحانیون و ضعیف کردن آنان از راه اعمال و رفتار خودشان که در بین جامعه ایران است.
6. بر هم زدن بساط عزاداری که خود بزرگترین وسیله برای خنثی نمودن سیاست استعماری دولت بریتانیاست...» (فصلنامه پانزده خرداد شماره ده، ص16)
@Bonyadtarikh
بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی-قم.