♦♦♦ ناظربه سخنان خانم ابتکارمعاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری که اخیرا اظهار داشته که : اینکه برخی می‌گویند پدر بر فرزندانش حق مالکیت دارد و می‌تواند آنان را به قتل برساند، برداشت فقهی است و بر اساس آیات قرآنی نیست.سؤالاتي توسط يكي از شاگردان فقیه بزرگوار حضرت آیت الله سیفی مازندرانی دامت برکاته از محضر معظم له پرسیده شده است که ذیلا مرقوم میگردد: با سلام واحترام محضر مبارک حضرت آیت‌الله سیفی مازندرانی ✳️ اخیرا اظهارنظرهایی درباره حکم قتل فرزند توسط پدر مطرح شده است، و برخی افراد عدم قصاص پدر در قتل فرزند را نوعی مالکیت پدر بر فرزند تعبیر کرده اند، و آن را صرفا یک برداشت فقهی از سوی فقها و نه متکی به آیات قرآن دانسته اند. ❓با توجه به این اظهار نظرها سوالات زیر مطرح می شود که تقاضا دارم پاسخ بفرمایید. 🔴 بر اساس فقه اهل بیت آیا پدر قاتل فرزند قصاص می شود یا خیر؟ و آیا در این زمینه مستندات قرآنی و روایی وجود دارد؟ ✅ قصاص پدری که فرزند خود را به قتل رسانده است به اتفاق فقها و بدون هیچ مخالفی جایز نیست، بلکه در کلمات فقها امامیه تصریح به اجماع بر آن شده است، و در ریاض و جواهر ( جواهر الکلام ج ۴۲ ص ۱۶۹ و ریاض المسائل ج ۱۴ ص ۹۱ ، موسوعه السید الخوئی / مبانی تکمله المنهاج : ج ۴۲ ص ۸۷) و سایر کتب فقهی معتبر به این اجماع تصریح و به استفاضه نقل شده است. ⭕️ و نیز روایات صحاح مستفیضه به صراحت دلالت بر عدم جواز قصاص پدر به سبب قتل فرزند دارد( وسائل الشیعه ب ۳۲ من ابواب قصاص النفس) ولکن برخی روایات بالخصوص دلالت بر ضرب شدید و تبعید و نفی بلد پدر قاتل دارد ولی سند آن ضعیف است( وسائل الشیعه ب ۳۲ از ابواب قصاص ح ۹). ⭕️ ولی دیه‌ی فرزند مقتول بر پدر واجب است که تعلق به ورثه‌ی فرزند دارد ، _ دلیل آن علاوه بر فتوای اصحاب _ روایت معتبره ظریف (طریف) بر ثبوت دیه فرزند مقتول می‌باشد که علی التحقیق سند این روایت معتبر است. ⭕️ و اما تعزیر پدر _ علاوه بر دیه _ توسط حاکم بر حسب تشخیص ایشان جایز است و این به دلیل عموم صحیحه حماد بن عثمان (وسائل الشیعه ب ۱۰ از ابواب بقیه الحدود ح ۳) بر جواز تعزیر کل من ارتکب معصیه ‌ به تشخیص الحاکم می باشد، بنابراین قصاص پدر قاتل جائز نیست، و دیه فرزند مقتول بر پدر واجب است و به وراث فرزند تعلق میگیرد و حاکم شرع بر حسب تشخیص مصلحت می‌تواند پدر او را تعزیر نماید. 🔴 در فرض عدم قصاص حکمت و فلسفه عدم قصاص پدر در قتل فرزند چیست؟ ✅ حکمت عدم قصاص پدر قاتل فرزند حق بزرگ پدر بر فرزند است که در روایات صحیحه به آن تصریح شده است. در صحیحه محمد بن مسلم ( وسایل الشیعه ج ۲۰ ص ۱۵۸ ح ۱ ب ۷۹) از رسول خدا سوال شد چه کسی بیشترین حق را بر مرد دارد ؟رسول خدا فرمود: پدر. البته این از مصالح و حکمت های حکم است نه علت ، که حکم دائر مدار آن باشد. 🔴 آیا این بدین معناست که از نظر شرع مقدس برای پدر جایز است فرزندان خود را بکشد؟ ✅پاسخ: حرمت قتل فرزند توسط پدر از ضروریات دین است چون مشمول آیه ی ( و من قتل مومنا متعمدا فجزاوءه جهنم خالدا فیها ) که صریح در حرمت قتل هر انسان مومن است می باشد. و هیچ روایتی حتی ضعیف دلالت بر استثناء پدر از اطلاق این آیه وارد نشده است و نیز کسی از فقها اعم از علماء شیعه و سنی فتوا به جواز قتل فرزند توسط پدر نداده است و حرمت آن مورد اتفاق همه علمای اسلام می‌باشد. 🔴 آیا عدم قصاص پدر در قتل فرزند ناشی از مالکیت پدر بر فرزند است و آیا این صرفا یک برداشت فقهی از ناحیه فقها است؟ ✅ پاسخ : هرگز چنین ملازمه ای نیست، اما اینکه در روایت وارد شده است انت و مالک لابیک مقصود حق حرمت پدر بر فرزند است نه مالکیت به حمل شایع ، حتی انسان بر نفس خود به اتفاق نص و فتوی مالک نیست ، از اینرو حرمت اضرار و جنایت بر نفس (قطع یا قتل) از مسلمات فقه و اجماع همه فقهاست. همه احکام فوق الذکر به استناد آیات شریفه قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام است ، که به برخی از آنها اشاره کرده ایم. البته چون نفی قصاص پدر قاتل فرزند بر خلاف اطلاقات کتاب و سنت و اصول و قواعد مسلمه است لذا باید اقتصار بر موردش نمود و در سایر حدود اثبات نفی حد، نیاز به دلیل دارد. ۱۸ تیر ماه ۱۳۹۹ ۱۶ ذی القعده ۱۴۴۱ حوزه علمیه قم علی اکبر سیفی مازندرانی @howzehenghelabi