نشست تخصصی شیفت با حضور آقای دکتر حمیدرضا مقصودی
عضو محترم هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه قم و مدیر اندیشکده قصد، ۱۴۰۲۰۱۰۸
برخی محورهای سخنان ایشان (بخش ۱):
- با کلیت طرح شیفت، کاملاً موافق هستم. در شرایط فعلی، تجارت خارجی را اولویت اول کشور برای پیشرفت و طلیعهی تمدنسازی برای انقلاب اسلامی میدانم. تجارت زمینی، قطعاً زمین بازی تمدن را عوض خواهد کرد و ایران میتواند محور این تغییر بزرگ باشد. در دانشکده اقتصاد، با تمرکز بر راه ابریشم، پایاننامههایی مجزا در مقطع کارشناسی ارشد ناظر بر مسیر افغانستان، مسیر پاکستان، مسیر ترکیه و سایر کشورها انجام دادهایم و همچنان دنبال میکنیم.
- یک فرضیهی قابل تأمل آن است که: تمدن غرب زمانی توانست خود را شکل دهد که تجارت زمینی را به تجارت دریایی تبدیل نمود. از دوران صفویه تاکنون، غرب با ناامن نمودن منطقهی خاورمیانه، توانست تجارت زمینی این منطقه را تا حد زیادی از بین ببرد. اختلافافکنی بین ایران و عثمانی و هند (نزاعهای هندوهای مهاراجه و پارسزبانان شافعی گورکانی در هند)، توسط اسپانیاییها، پرتغالیها، هلندیها و سپس انگلیسیها، با استفاده از ابزارهای ملیتگرایی و قومیتگرایی و مذهبگرایی، و تبدیل منطقه به یک منطقهی ناامن تکهپاره، در این چارچوب، دنبال میشدهاست.
- توسعهی ترانزیت، لازمهی توسعه شیفت و زنجیرههای ارزش است و نباید بین این دو امر مثبت، تقابل ایجاد شود. میل به ترانزیت، سبب همکاری کشورها با ایران میشود و این امر طبیعی است که همهی کشورها میل به ترانزیت کالای نهایی دارند. در طول تاریخ، سیستم تلفیقی ترانزیت و فرآوری و ترابری در ایران وجود داشته است؛ در عین ترانزیت ابریشم چینی از ایران، پیلهی ابریشم (ماده خام) نیز از چین ترانزیت میشدهاست و در مناطق شرقی ایران بزرگ (هرات و بیرجند)، صنعت نوغانبافی خیلی یشرفته، عملیات فرآوری پیله به نوغان و صادرات محصول نهایی به اروپا را دنبال مینمودهاست.
- نظام تجارت ایران، از لحاظ تاریخی، تجارت خرد بودهاست. کاروانها با تاجران پرشمار شکل میگرفته است. نظام تجارت مبتنی بر کشتی، معطوف به حرکت انسان همراه با کالا و در نتیجه، انتقال فرهنگی نیست. ایجاد اشتغال انبوه، انتقال فرهنگی و اثرات اجتماعی، موارد مهمی هستند که بایستی در توزیع بهینهی گونههای حملونقل بینالملل لحاظ شوند. فرهنگ ایرانی اسلامی در طول تاریخ، اساساً از طریق تجارت منتقل شده است و رشد تبادلات و همبستگیهای انسانی، نقطهی قوت فرهنگ ما خواهد بود. از این رو انسانمحور بودن تجارت، حائز اهمیت است.
- در تجارت جادهای، عنصر مهم «انسان» در تجارت حضور دارد که اثرات اجتماعی و فرهنگی دارد. حجم تعداد قابل توجهی تجارت خرد مردم، میتواند از حجم معدودی تجارت بزرگمقیاس سرمایهداران، بیشتر باشد (نظریه اعداد بزرگ در مقیاس تجارت). نظام حملونقل جادهای در ایران، خویشفرمایی است. سیستم حملونقل جادهای، به انتقال نظم فرهنگی، انسانمحور بودن تجارت، مناسبات و نظم فرهنگی، اشتغال حملونقل، روابط سیاسی، عدالت منطقهای و توزیع مواهب، توجه بیشتری نسبت به گونههای انبوهبر دارد. توسعهی سیستم ریلی، به شدت پسندیده است، مشروط بر این که در کنار توسعهی ریل، جاده نیز توسعه یابد و در بهینهسازی نسبت حمل جادهای و ریلی و دریایی، انسانمحور بودن تجارت مردمی (و در نتیجه، نظام توزیع درآمد و نظام اشتغال و نظم فرهنگی) مورد خدشه قرار نگیرد.
کانال شبکه یکپارچه فرآوری و ترابری (شیفت) در ایتا و تلگرام:
eitaa.com/inpt1404
t.me/inpt1404