از خام‌فروشی منابع و صادرات اتلاف‌پایه، تا خام‌فروشی نیروی انسانی متخصص! استیلِ زنگ‌نزن و سه اپیزود بی‌ربط! ۱. دیروز، با دوستان در فولاد مبارکه، بزرگترین کارخانه تولیدی کشور، صحبت می‌کردم. می‌گفتند در ۴۰ سال گذشته ده‌ها میلیون تن فولاد خام تولید و صادر کرده‌ایم. ولی در زنجیره‌های ارزش پایین‌دستی خیلی عقبیم! حتی هنوز استیل زنگ‌نزن را هم تولید نمی‌کنیم! خیلی تعجب کردم؛ چرا زنجیره‌های سودآور را اینگونه ناقص رها کرده‌ایم؟ توسعه‌ی زنجیره‌ی پایین‌دست، یعنی رشد فناوری، سودآوری بالا، اشتغال دانش‌بنیان. درحالیکه زنجیره‌ی بالادست، عموماً یعنی مصرف شدید انرژی، اشتغال غیرفناورانه، آلایندگی بالا. ۲. رفته بودم بازار برای خرید قاشق استیل. رقابت شدید انواع برندهای استیل زنگ‌نزن چینی، آلمانی و حتی اماراتی (تحت لیسانس) مشهود بود، ولی خبری از جنس ایرانی نبود! بله؛ زنجیره‌های پایین‌دستی فولاد را رها کرده‌ایم و به نقش خام‌فروش رضایت داده‌ایم؛ اسمش را هرچه میخواهید بگذارید: سواری دادن مجانی، حمّال اجنبی، آبکشِ خان! ۳. دوستان دانشگاه دعوت کردند برای مناظره پیرامون مهاجرت نخبگان (بخوانید خام‌فروشی نیروهای متخصص)، که خوب است یا بد! عرض کردم کشوری که بر حکمرانی مبتنی بر خام‌فروشی منابع طبیعی اصرار دارد و احیای زنجیره‌های ارزش را رها کرده، باید به نتیجه‌ی طبیعی آن یعنی خام‌فروشی نیروهای متخصص نیز تن دهد! البته اشکالی ندارد؛ در عوض، دانشگاه‌هایمان با مقالات Q1 شان مرزهای دانش را درنوردیده‌اند!! کانال "شیفت" در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404