« این دفترها باید دسته بندی شوند که ما خودمان نوشتههای علی علیه السلام را نیز تقسیم بندی شده دیدیم».
- مستدرک الوسائل، ج 17، ص 293.
28)- همراه خود چرا قلم نداری؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم (به کسی که برخی از کارهایشان را به وی میگفتند و او مینوشت، فرمود: «ضع القلم علی أذنک فهو أذکی لِلْمُمْلی»
« قلم بر گوش خود بگذار که یادآورندهتر است این کار هر نگارندهای را».
- بحارالانوار، ج 73، ص 50.
29)- قلم به داد حافظه می رسد!
مردی از انصار هماره در مجلس پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حضور مییافت و احادیثی را میشنید و شیفته آنها میشد، ولی نمیتوانست آنها را حفظ کند. مشکل خود را به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد. حضرت به او فرمود: «استعن بیمینک (و أومأ بیده، أی خُطَّ»
«یاری بجو از راست خویش (و حضرت به دست او اشاره فرمود که با آن بنویس».
- بحارالانوار، ج 2، ص 152.
30)- غلط نگوییم؛ غلط ننویسیم
امام صادق علیه السلام : «أَعْرِبُوا حدیثنا فإنّا قومٌ فصحاء»
« سخن ما را درست و شیوا بیان کنید، که ما از تبار شیوا سخنانیم».
- الکافی، ج 1، ص 52.
31)- چرا نمی نویسید؟!
امام صادق علیه السلام فرمود: «دخل علیّ أناس من أهل البصرة فسألونی عن أحادیث و کتبوها فما یمنعکم من الکتاب؟ أَما إِنَّکم لن تحفظوا حتّی تکتبوا»
« مردمانی از بصره نزد من آمدند و سخنانی از من پرسیدند و همه آنها را نوشتند. پس چه چیز است که شما را از نوشتن بازداشته است؟ هان! تا به نوشتن رو نیاورید، به حفظ نوشته ها هم دست نمییابید».
- بحارالانوار، ج 2، ص 153.
32)- خوش خط بنگار و فاصله هم بگذار!
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «ألق دواتک و أطل جِلفة قلمک و فرّج بین السطور و قرمط بین الحروف فانّ ذلک أجدر بصباحة الخطّ»
« در دوات خویش لیقه(1)
گذار و نوک قلم خویش دراز بدار و میان سطرها فاصله بگذار و حروف نزدیک به یکدیگر نگار که این چنین کار، زیبایی خط را سزاوار است».(2)
1- -«لیقه» چیزهایی همچون ابریشم و نخ و موی است که در دوات میگذارند و مرکب بر آن میریزند تا مرکب «لایق» و شایسته نوشتن شود.
2- نهج البلاغه، سخن کوتاه 307.
33)- چرا نوشته هایت را بازنگری و بازنگاری نمی کنی؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «ِذَا کَتَبْتَ کِتَاباً فَأَعِدْ فِیهِ النَّظَرَ قَبْلَ خَتْمِهِ فَإِنَّمَا تَخْتِمُ عَلَی عَقْلِک»
« هرگاه چیزی نوشتی، باید که پیش از مُهر نمودنش دگربار در آن بنگری؛ چرا که بر خردورزی خویش مُهر پایان میزنی».
- تصنیف غرر و دررالکلم، ص49.
34)- کتاب، مایه آرامش دلهاست
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «من تسلّی بالکتب لم تَفُتْهُ سَلْوَةٌ»
« آرامشی از دست نداده است آن که با کتابها آرامش به دست آورده است».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
35)- هر کتابی، ترجمانی است
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «الکتاب ترجمان النّیة»
« کتاب یک برگردان است از آنچه درون کتاب نگار است».
- معجم الفاظ غررالحکم، ص 960.
36)- گُلسرای دانشوران چیست؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «الکتب بساتین العلماء»
« کتابها گلسرای دانشوران است».
4- معجم الفاظ غررالحکم، ص 961.
37)- این سخنگو کیست که در برابرت نیست؟
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام : «نعم المحدّث الکتاب»
« کتاب، خوش سخنگویی است».
- معجم الفاظ غرر الحکم، ص 961.
38)- آینده را هم به تماشا بایست!
امام صادق علیه السلام : «احتفظوا بکتبکم فَاِنَّکُمْ سوف تحتاجون الیها»
« کتابهای خویش را نگاهبان باشید، که به زودی نیازمندشان شوید».
- الکافی، ج 1، ص 52.
39)- یک «چهل حدیث» نوشته ای؟
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم : «من کتب عنّی أربعین حدیثاً رجآءَ أن یغفر اللّه له غفر له و أعطاه ثواب الشّهداء»
« هر کس چهل حدیث از من نگارد به آن امید که خدا او را بیامرزد، خدا نیز او را میآمرزد و پاداش شهیدانش میدهد».(1)
شیخ آغا بزرگ تهرانی می نویسد: بسیاری از بزرگان با پیروی ازاین سیره به تألیف کتابی که در آن چهل حدیث گرد آمده باشد، روی آوردند. آن گاه ایشان 90 مورد از اربعین نویسی را بر شمرده است. (2)
مهمترین پیام این حدیث، اهمیت نوشتن حدیث میباشد، در نظر داشته باشیم که وقتی قرار باشد هر طلبهای تا روز قیامت با عنایت به این روایت، خود را مسئول حفظ و نشر حداقل چهل حدیث بداند، مجموعاً چه حجم فراوانی از نوشتهها و کتابها در گسترۀ زمانی در میان مسلمانان منتشر خواهد شد.
1- مکاتیب الرسول، ج 1، ص 361.
2- الذریعه، ج1، ص 409-433.