مختصری از زندگی نامه امام جواد علیه السلام محمد بن علی بن موسی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی (۱۹۵-۲۲۰ق) امام نهم شیعیان اثناعشری است. کنیه او ابوجعفر ثانی است و ملقب به جواد و ابن الرضا بود. ملقب شدن او به جواد را به دلیل کثرت بخشش و احسان او دانسته‌اند.
امام جواد علیه السلام نهمین امام شیعیان اثنی‌عشری و
نام محمد بن علی بن موسی کنیه ابوجعفر و ابوعلی زادروز۱۰ رجب، ۱۹۵ق.زادگاه مدینه مدت امامت۱۷ سال ( ۲۰۳ تا ۲۲۰ق)شهادت آخر ذی‌القعده، ۲۲۰ق.مدفن کاظمین محل زندگی مدینه، بغدادلقب(ها)جواد، تقی، ابن الرضاپدرعلی بن موسی بن جعفرمادرسبیکه همسر(ان)سمانه مغربیه، ام فضل فرزند(ان)علی، موسی، حکیمه، زینب، فاطمه، امامه طول عمر۲۵ سال و مدت امامت
امام جواد ۱۷ سال امامت کرد که با حکومت مأمون عباسی و معتصم عباسی همزمان بود. براساس نقل بیشتر منابع، امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده سال ۲۲۰ق در ۲۵ سالگی مسموم و به شهادت رسید. در میان امامان شیعه، وی جوان‌ترین امام در هنگام شهادت بوده است. او در کنار جدش موسی بن جعفر(ع) در مقبره قریش در کاظمین به خاک سپرده شد.
سنّ کمِ او در هنگام امامت (هشت سالگی)، سبب شد تا شماری از اصحاب امام رضا(ع)، در امامت او تردید کنند؛ برخی عبدالله بن موسی و عده‌ای احمد بن موسی شاهچراغ را امام خواندند و گروهی به واقفیه پیوستند؛ اما بیشتر آنان امامت محمد بن علی(ع) را پذیرفتند.
سفارش هاى امام جواد عليه السلام
تُحَفِ العقولِ: قالَ لَهُ رجُلٌ أوصِني ، قالَ عليه السلام : و تَقبَلُ ؟ قالَ : نَعَم ، قالَ : تَوسَّدِ الصَّبرَ ، و اعتَنِقِ الفَقرَ ، و ارفُضِ الشَّهَواتِ ، و خالِفِ الهَوى ، و اعلَمْ أنّكَ لَن تَخلُوَ مِن عَينِ اللّه ِ ، فانظُرْ كَيفَ تَكونُ .
تحف العقول : مردى به امام جواد عليه السلام عرض كرد: مرا سفارش فرما. حضرت فرمود: مى پذيرى؟ عرض كرد: آرى. فرمود: شكيبايى را بالش خود ساز و فقر را در آغوش گير و شهوت ها را به دور انداز و با هوس بستيز و بدان كه تو از چشم خدا پنهان نيستى. پس، بنگر كه چگونه اى.
مناظره امام جواد(ع) با یحیی بن اکثم
پرسش : ماجرای مناظره امام جواد(علیه السلام) با یحیی بن اکثم چه بود؟پاسخ اجمالی:
مامون مناظره ای بین امام(ع) و یحیی بن اکثم تشکیل داد. یحیی از امام(ع) پرسید: درباره شخصى كه مُحْرِم بوده و در آن حال حيوانى را شكار كرده است، چه مى گوييد؟ امام صورت های متعددی برای سوال بیان کردند و از یحیی خواستند مشخص کند منظورش کدام وجه از آنهاست. يحيى بن اكثم از اين همه فروع كه امام(ع) براى اين مسئله مطرح نمود، متحير شد و... زبانش به لكنت افتاد ... امام بعد از بیان جواب از یحیی سوالی کردند یحیی از پاسخ دادن به سوال عاجز ماند... .
يحيى گفت: درباره شخصى كه مُحْرِم بوده و در آن حال حيوانى را شكار كرده است، چه مى گوييد؟(1)
امام جواد (ع) فرمود: آيا اين شخص، شكار را در حِلّ (خارج از محدوده حَرَم) كشته است يا در حرم؟ عالم به حكم حرمت شكار در حال احرام بوده يا جاهل؟ عمداً كشته يا بخطا؟ آزاد بوده يا برده؟ صغير بوده يا كبير؟ براى اولين بار چنين كارى كرده يا براى چندمين بار؟ شكار او از پرندگان بوده يا غير پرنده؟ از حيوانات كوچك بوده يا بزرگ؟ باز هم از انجام چنين كارى ابا ندارد يا از كرده خود پشيمان است؟ در شب شكار كرده يا در روز؟ در احرامِ عُمره بوده يا احرامِ حج؟!
يحيى بن اكثم از اين همه فروع كه امام براى اين مسئله مطرح نمود، متحير شد و آثار ناتوانى و زبونى در چهره اش آشكار گرديد و زبانش به لكنت افتاد به طورى كه حضار مجلس ناتوانى او را در مقابل آن حضرت نيك دريافتند.
ابو جعفر (ع) فرمود: به من بگو در مورد مردى كه در بامداد به زنى نگاه مى كند و آن نگاه حرام است، و چون روز بالا مى آيد آن زن بر او حلال مى شود، و چون ظهر مى شود باز بر او حرام مى شود، و چون وقت عصر مى رسد بر او حلال مى گردد، و چون آفتاب غروب مى كند بر او حرام مى شود، و چون وقت عشأ مى شود بر او حلال مى گردد، و چون شب به نيمه مى رسد بر او حرام مى شود، و به هنگام طلوع فجر بر وى حلال مى گردد؟ اين چگونه زنى است و با چه چيز حلال و حرام مى شود؟
يحيى گفت: نه، به خدا قسم من به پاسخ اين پرسش راه نمى برم، و سبب حرام و حلال شدن آن زن را نمى دانم، اگر صلاح مى دانيد از جواب آن، ما را مطلّع سازيد.
ابو جعفر (ع) فرمود: اين زن، كنيز مردى بوده است. در بامدادان، مرد بيگانه اى به او نگاه مى كند و آن نگاه حرام بود، چون روز بالا مى آيد، كنيز را از صاحبش مى خرد و بر او حلال مى شود، چون ظهر مى شود او را آزاد مى كند و بر او حرام مى گردد، چون عصر فرا مى رسد او را به حباله نكاح خود در مى آورد و بر او حلال مى شود، به هنگام مغرب او را «ظِهار» مى كند(4) و بر او حرام مى شود، موقع عشار كفاره ظهار مى دهد و مجدداً بر او حلال مى شود چون