مهم‌ترین عامل حال خوب «شکر» است / شیطان تلاش می‌کند که انسان‌ها شاکر نباشند؛ یعنی حال‌شان بد بشود حالا ببینیم آیا موضوع «حال خوب» از نظر قرآن کریم هم مهم است یا نه؟ در یکی از آیات قرآن، شیطان لعین این‌طوری می‌گوید: «ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدیهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَیْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ‏» شیطان می‌گوید که من سراغ انسان‌ها می‌روم و به ایشان از مقابل، از پشت سر، از چپ و راست حمله می‌کنم، خب حمله می‌کنی که چه کار کنی؟ «وَ لاَ تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ» (اعراف،17) من از هرسو به اینها حمله می‌کنم تا اینکه اینها شاکر نباشند، شاکر یعنی چه؟ مهم‌ترین عامل حال خوب «شکر» است، و مهم‌ترین عاملی که موجب می‌شود حال آدم‌ها بد شود ناشکری است. شیطان در واقع یک انسان‌شناس است، او می‌گوید من از هر سو به این انسان حمله می‌کنم... جمع‌بندی و نتیجۀ حملۀ شیطان به انسان این است که «لاَ تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ» یعنی نمی‌گذارم انسان‌ها شاکر بمانند؛ یعنی حال‌شان را بد می‌کنم. واقعاً هم همین‌طور است. تمام تلاش شیطان واقعاً این است که حال آدم را بد کند، شیطان هیچ چیزی را نمی‌تواند در زندگی ما جابجا بکند، نه می‌تواند ثروت ما را زیاد کند نه می‌تواند کم کند، نه روزی‌مان را می‌تواند زیاد کند نه کم کند، نه قد ما را می‌تواند افزایش دهد نه می‌تواند قد ما را کوتاه کند. شیطان کاری که می‌کند وسوسه و اغواگری است، کاری که می‌کند عملیات روانی است، اگر انسان در لبۀ پرتگاهی ایستاده باشد آدم را یک‌ذره هُل می‌دهد تا بیفتد، دست آدم را نمی‌گیرد ببرد لبۀ پرتگاه و پرت کند، اگر تو به لبۀ پرتگاه نروی او هُلت نمی‌دهد. «إنَّ کیدَ الشَّیطانِ کان ضَعیفاً» (نساء،76) کید شیطان ضعیف است و آنجایی که آدم خودش را در معرض خطر قرار می‌دهد، می‌آید یک ضربۀ نهایی کوچک می‌زند و آن کارگر می‌شود. ما در همۀ زمینه‌ها باهم تفاوت داریم، وقتی که شیطان می‌گوید من نمی‌گذارم او شاکر باشد، چه کار می‌کند؟ مثلاً حسادت ما را تحریک می‌کند.