✡️ تکاپوهای بابی میرزا آقاخان کرمانی (٢)
💥 برگی دیگر از پروندهٔ #بت‌شناسی
1️⃣ میرزا آقاخان، چندسالی در اسلامبول بود تا این‌که #سید_جمال‌الدین_افغانی به آن‌جا آمد. در آن زمان «جنبش اتحاد اسلام» به رهبری سیدجمال‌الدین، آغاز شد.
2️⃣ #میرزا_آقاخان_کرمانی و شیخ احمد، در میان فعال‌ترین همکاران سیدجمال‌الدین جای گرفتند. این تکاپوها، واکنش دولت ایران را در پی داشت، و سرانجام، به دستگیری آن‌دو انجامید.
3️⃣ با کشته‌شدن ناصرالدین‌شاه قاجار توسط #میرزا_رضا_کرمانی، دولت ایران – که به‌درستی، سیدجمال‌الدین، میرزا آقاخان، و شیخ احمد را از عاملان آن کار می‌دانست – سیدجمال‌الدین را از دولت عثمانی خواست.
4️⃣ #سلطان_عبدالحمید از تحویل او سَر باز زد، اما میرزا آقاخان و شیخ احمد را پیش از آن به ایران فرستاده بود. این‌دو، سرانجام، در اوایل سال ۱۳۱۴ق. در تبریز به‌دست محمدعلی‌میرزا ولی‌عهد کشته شدند.
5️⃣ نکتهٔ مهمی که در سرگذشت میرزا آقاخان باید مورد توجه قرار گیرد، #ثبات_کیش اوست. دیدگاهی که اکنون دربارهٔ میرزا آقاخان رایج است، آن است که او، پس از ورود به عثمانی، به‌تدریج با اندیشه‌هایی دیگر آشنا شد، و سرانجام، از #بابی‌گری دست برداشت، و به یک #آزادی‌خواه تمام‌عیار که با اصلِ دیانت بیگانه بود، بدل گردید.
6️⃣ با این حال، متون و اسناد تاریخی، جز این می‌گویند. بر اساس آن‌ها، باید گفت که میرزا آقاخان تا پایان، در مسیر رواج #آیین_باب گام برمی‌داشت. او، حتی کتاب‌های ضددینی و گاه #ضدبابی خود مانند «صد خطابه» و «سه مکتوب» را برای همان مقصود نگاشت!
✍️ سیدمقداد نبوی رضوی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter