⭕️ سوال
❓برهان «حرکت» چگونه وجود خداوند را اثبات می کند؟
🔸برهانهای متعددی بر اثبات وجود خداوند متعال اقامه شده است. اندیشمندان الهى هر کدام، از راههای مختلف بر وجود خداوند استدلال آوردهاند. این نکته قابل توجه است که هر برهانى دارای مزیتی است که ممکن است دیگری نداشته باشد. برخی برهانها مانند نظم برای مردم عادی مفید و برخی دیگر تخصصی و برای گروهی که با مفاهیم فلسفی آشنا هستند، متناسب است.
🔸ازاینرو ذکر برهانهای گوناگون بر اثبات وجود خدا با توجه به تنوع مخاطبان سودمند است.
🔷 از برهانهای قدیمی که بر وجود خداوند اقامهشده، برهان «حرکت یا مُحَرِّک اول»[1] است. در این برهان بر اساس وجود حرکت در عالم، به اثبات خداوند پرداخته میشود. ارسطو نخستین کسی بود که برهان حرکت را در قالب برهان ارائه کرد. البته این برهان مبتنی بر اصول و مقدماتی است كه شاید در بیان ارسطو بیاننشده، ولی ارسطو خود به آنها قائل بوده است.[2]
🔹سادهترین شکل که مقصود از این برهان را روشن و برای فهم عمومی نیز مفید است، عبارت است از:
1️⃣جهان، متحرِّک است (دارای حرکت) یا به تعبیر شهید مطهری رحمهاللهعلیه، طبیعت از تغییر یا حركت به معنای اعم خالی نیست.
2️⃣مقدمه دوم: هر متحرِّکی نیازمند مُحرِّکی (حرکتدهنده) است. (از طرفی تسلسل در علتها محال است).
☑️نتیجه: سلسله حرکات باید منتهی شوند به مُحرِّکی که خود مُتحرِّک نیست (مُحرِّک ثابت اول).
🔷توضیح تفصیلی برهان حرکت
1️⃣هزاران حركت در خارج قابل مشاهده است.
2️⃣حركت بدون محرک نمیتواند باشد، یعنی محال است که این حركات بدون محركی صورت گیرد.
3️⃣عامل یک حركت، مثلاً افتادن برگ یک درخت، یا مادی است یا غیرمادی.
4️⃣اگر این عامل مادی نباشد، معنایش این است كه این حركت، مستند به یک علت غیرمادی یعنی علت غیرمتحرک است. چون ماده همواره با تغیر همراه است. پس ما در همان قدم اول به محرک غیرمتحرک رسیدیم.
5️⃣ اما اگر عامل این حركت یک امر مادی باشد كه بنا بر مشاهده همینگونه است، این طبیعت و ماده كه مبدأ این حركت است، به سبب خالی نبودن طبیعت از تغیر و حركت، خودش متغیر است.
6️⃣حال سؤال پیش میآید که منشأ تغیّرِ آن طبیعت یا مادهای كه این حركت را ایجاد میکند، چه چیزی است؟
7️⃣آن منشأ تغیّر اگر مادی باشد، باید متغیر باشد تا این حركت را ایجاد كند، چون طبیعت نمیتواند غیر از این باشد. دوباره به آن منشأ تغیر نقل كلام میشود. اگر متغیر باشد باز نیازمند به تغییر دهنده و محرك است و چون تسلسل محال است، پس سلسله محرکها باید به محركی كه «غیر متحرک» است منتهی شود که همان مطلوب ما است.[3]
🔹محرک اولی که هیچ حرکت و تغییری در او نیست و مبدا بقیه حرکات است، همان موجودی است که ما آن را خدا مینامیم.
📝پینوشت
[1]. Proof of the prime mover.
[2]. شهید مطهری، مجموعه آثار. ج11، ص107.
[3]. همان.
🌐 جهت مطالعهی بیشتر کلیک کنید:
https://btid.org/fa/news/226655
📎 #مباحث_خداشناسی
📎 #خداشناسی_سیزده
📎 #اثبات_خدا_سیزده
💠 اندیشه تَشیّع 👇👇
♨️ @kalamema