هدایت شده از ♡قـرارگـاه فـرهـنگی فـاطـمة الـزهرا♡
💡 #روشنگری درزمینه #ولايت_فقيه
💠ولايت اعتبارى
وقتى مىگوييم ولايتى را كه رسول اكرم (ص) و ائمه (ع) داشتند، بعد از غيبت، فقيه عادل دارد، براى هيچ كس اين توهم نبايد پيدا شود كه مقام فقها همان مقام ائمه (ع) و رسول اكرم (ص) است. زيرا اينجا صحبت از #مقام نيست؛ بلكه صحبت از #وظيفه است.
💠ولايت، يعنى حكومت و اداره كشور و اجراى قوانين شرع مقدس، این يك وظيفه سنگين و مهم است؛
نه اينكه براى كسى شأن و مقام غير عادى به وجود بياورد و او را از حد انسان عادى بالاتر ببرد.
💠 به عبارت ديگر، ولايت مورد بحث، يعنى حكومت و اجرا و اداره، بر خلاف تصورى كه خيلى از افراد دارند، امتياز نيست بلكه وظيفه اى خطير است.
💠ولايت فقيه از امور اعتبارى عقلايى(۱) است و واقعيتى جز جعل ندارد؛ مانند جعل (قرار دادن و تعيين) قيّم براى صغار. قيّم ملت با قيّم صغار از لحاظ وظيفه و موقعيت هيچ فرقى ندارد.
مثل اين است كه امام (ع) كسى را براى حضانت(۲)، حكومت، يا منصبى از مناصب، تعيين كند. در اين موارد معقول نيست كه رسول اكرم (ص) و امام با فقيه فرق داشته باشد.
💠مثلًا يكى از امورى كه فقيه متصدى ولايت آن است اجراى حدود (يعنى قانون جزاى اسلام) است. آيا در اجراى حدود بين رسول اكرم (ص) و امام و فقيه امتيازى است؟ يا چون رتبه فقيه پايينتر است بايد كمتر بزند؟ حد زانى كه صد تازيانه است اگر رسول اكرم (ص) جارى كند، 150 تازيانه مى زند، و حضرت امير المؤمنين (ع) صد تازيانه، و فقيه پنجاه تازيانه؟ يا اينكه حاكمْ متصدى قوه اجراييه است و بايد حد خدا را جارى كند؛
چه رسول اللَّه (ص) باشد، و چه حضرت امير المؤمنين (ع)، يا نماينده و قاضى آن حضرت در بصره و كوفه، يا فقيه عصر.
💠ديگر از شئون رسول اكرم (ص) و حضرت امير (ع) اخذ ماليات، خمس، زكات، جزيه، و خراج اراضى خراجيه (۳)است. آيا رسول اكرم (ص) اگر زكات بگيرد، چقدر مىگيرد؟ از يك جا ده يك و از يك جا بيست يك؟ حضرت امير المؤمنين (ع) خليفه شدند چه مى كنند؟ جنابعالى فقيه عصر و نافذ الكلمه شديد چطور؟ آيا در اين امور ولايت رسول اكرم (ص) با حضرت امير المؤمنين (ع) و فقيه فرق دارد؟ خداوند متعال رسول اكرم (ص) را ولىّ همه مسلمانان قرار داده؛ و تا وقتى آن حضرت باشند، حتى بر حضرت امير (ع) ولايت دارند.
پس از آن حضرت، امام بر همه مسلمانان، حتى بر امام بعد از خود، ولايت دارد؛ يعنى، اوامر حكومتى او درباره همه نافذ و جارى است و مى تواند قاضى و والى نصب و عزل كند.
💠همين ولايتى كه براى رسول اكرم (ص) و امام در تشكيل حكومت و اجرا و تصدى اداره هست، براى #فقيه هم هست. لكن فقها ولىّ مطلق به اين معنى نيستند كه بر همه فقهاى زمان خود ولايت داشته باشند و بتوانند فقيه ديگرى را عزل يا نصب نمايند. در اين معنا مراتب و درجات نيست كه يكى در مرتبه بالاتر و ديگرى در مرتبه پايين تر باشد؛ يكى والى و ديگرى والي تر باشد.
💠پس از ثبوت اين مطلب، لازم است كه فقها اجتماعاً يا انفراداً براى اجراى حدود و حفظ ثغور و نظامْ حكومت شرعى تشكيل دهند. اين امر اگر براى كسى امكان داشته باشد، واجب عينى است؛ و گر نه واجب كفايى است (۴).
💠در صورتى هم كه ممكن نباشد، ولايت ساقط نمى شود، زيرا از جانب خدا منصوبند. اگر توانستند، بايد ماليات، زكات، خمس و خراج را بگيرند و در مصالح مسلمين صرف كنند؛ و اجراى حدود كنند. اين طور نيست كه حالا كه نمى توانيم حكومت عمومى و سراسرى تشكيل بدهيم، كنار بنشينيم؛ بلكه تمام امور [ى ]كه مسلمين [بدان ]محتاجند و از وظايفى است كه حكومت اسلامى بايد عهده دار شود، هر مقدار كه مى توانيم بايد انجام دهيم.
_______
۱ - امور اعتبارى، در برابر امور تكوينى، امورى را گويند كه به فرض و جعل و قرارداد ايجاد مى شود و آن را به واضع و جاعل آن نيست دهند. چنانچه اگر وضع آن شارع باشد، آن را اعتبار شرعى نامند. و اگر واضع آن مردم باشند كه براى اداره امور زندگى خود وضع و جعل كنند، آن را اعتبار عقلائى گويند.
۲ - حضانت اداره و نگهدارى كودك يا مجنون را گويند. حضانت طفل در درجه اول بر عهده مادر و پدر است. و اگر اين دو حيات نداشته باشند يا فاقد صلاحيت باشند، امام و حاكم اسلامى كسى را براى اين كار بر مى گزيند.
۳ - اراضى خراجيه يا زمينهاى خراجى به زمينهاى آباد گفته مى شود كه مسلمانان به فرمان پيغمبر (ص) يا امام آن را فتح كرده باشند. اين نوع زمينها به تمام مسلمين تعلق دارد و خريد و فروش آن ممنوع است. حكومت اسلامى آنها را واگذار مى كند و در برابر استفاده از آن مالى دريافت مى كند كه به آن خراج مى گويند.
۴ - واجبى را عينى گويند كه انجام آن براى يكايك مكلفين الزامى است؛ و انجام دادن يكى موجب سقوط تكليف از عهده ديگرى نمى شود، مانند: نماز و روزه. و واجبى را كفايى نامند كه اگر شخص يا عده اى آن را به جا آورند از عهده ديگران ساقط مى شود، مانند: امربه به معروف و نهى ازمنكر.