🔴ایران وتنهاییش ایران سرزمینی تنهاست، یعنی به هیچ سرزمینِ دیگری در جهان شبیه نیست. نیچه می‌گفت: «مردِ تنها بزرگ است» و سنائیِ خودِ ما گفته است: «مُلکِ عالَم به زیرِ تنهایی‌ست/ مـردِ تنها، نشانِ زیبایی‌ست»؛ بنابراین از یاد نبریم که او را با این کیفیّت باید سنجيد. این توقّع هرگز نبوده است که کشور خود را _برای آنکه کشور ماست_ بیش از آنچه هست ارزیابی کنیم و به آن بها بدهیم. وطن‌خواهیِ خام، نشانه‌ی سبک‌مایگیِ ناهنجاری است. حرف بر سر آن است که او را آن‌گونه که هست بشناسیم، با عیب‌ها و حُسن‌هایش در کنار هم، و از نظر دور نداریم که این مرز و بوم اگر در دوران‌هایی کانونِ مصائب بوده است، بزرگ هم بوده است. بهای نازنینیِ خود را پرداخته. من این خوش‌باوری را داشته‌ام که در هیچ موقعیّتی از این کشور امید برنگیرم. یک نیروی مرموز، یک هسته‌ی زایا _که نگفتنی است_ در قعرِ فرهنگِ این سرزمین و مردمِ آن می‌بینم که دلم را قرص نگاه می‌دارد: تو عمر خواه و صبوری که چرخِ شعبده‌باز هــزار بازی از ایـن طُرفه‌تر برانگیـزد. «حافظ»                 روزها_جلد‌سوم دکتر محمّد‌علی اسلامی نُدوشن دیپلماسی شرقی