#حق_با_علی_است(12) (قسمت سوم)
غمناک‌ترین و شادترین روزهای حیات ابلیس لعین...
«وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْليسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاَّ فَريقاً مِنَ الْمُؤْمِنينَ[1]
به يقين، ابليس، گمانِ خود را، درباره‌ی آن‌ها محقّق یافت، كه همگى از او پيروى كردند، جز گروه اندكى از مؤمنان»
درباره‌ی تفسیر این آیه، روایات متعددی نقل شده است[2] که همگی تأویل آن را مرتبط با غدیر و نصب امیرالمؤمنین علیه‌السلام بیان کرده‌اند؛ از جمله در کتاب شریف کافی، جابر از امام باقر (علیه‌السلام) چنین نقل کرده است:
هنگامی که رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) در روز غدیر خم علی (علیه‌السلام) را به عنوان جانشین خود معرفی کرد، ابلیس در میان لشکریانش بلندترین نعره‌ی خود را برآورد و هیچ شیطانی چه در خشکی و چه در دریا نبود الا اینکه در پی این نعره به سویش شتافتند و گفتند:
ای آقا و مولای ما؟ چه بر سر تو آمده که این‌چنین فریاد زدی؟ ما هرگز از تو نعره‌ای دهشتناک‌تر از این نعره نشنیده بودیم.
او به ایشان گفت: این پیامبر کاری کرد که اگر به راستی تحقّق یابد، دیگر کسی هرگز خدا را نافرمانی نخواهد کرد[3].
...اما وقتی ابلیس شنید که برخی منافقین در مقابل اقدام پیامبر درباره امیرمؤمنان گفتند:
او درباره علی، پسر عمویش، از سر هوای نفس سخن می‌گوید [شأن نزول آیه 3 از سور نجم: «و ما ینطق عن الهوی»[4] و در روایات دیگر[5] نیز به همین مطلب ذکر شده است]
و زمانی که دید عده‌ای دیگر از منافقین می‌گویند: مگر نمی‌بینید که چشمانش چگونه در کاسه‌ی سرش می‌چرخد، گویا دیوانه شده [شأن نزول آیه 22 از سوره‌ی تکویر: «و ما صاحبکم بمجنون[6]» و در روایات دیگر[7] نیز به همین مطلب ذکر شده است]
در اين هنگام، ابلیس فريادى از سر شادى زد به یارانش گفت: ...اين منافقان، پيمانشان را نقض خواهند كرد...
پس هنگامى كه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) رحلت فرمود، و مردم به جاى على (عليه‌السّلام) ديگرى را به خلافت نشاندند، شيطان تاج شاهى بر سر نهاد و منبرى قرار داد و روى آن نشست و پيادگان و سوارگان خود را گرد آورد و بديشان گفت:
شادى كنيد، كه تا روز ظهور امام [قائم]، خداوند [آن‌گونه که سزاوار است] فرمان برده نشود.
سپس امام باقر (علیه‌السلام) این آیه را تلاوت فرمود «و لقد علیهم إبلیس ظنّه فأتبعوه إلّا فریقاً من المؤمنین»
و فرمود:
تأويل اين آيه، هنگامى بود كه پيامبر (صلّى‌اللّه‌عليه‌و‌آله) رحلت فرمود
و گمان ابليس نیز، همان هنگامى بود كه منافقان دربارۀ پيامبر (صلّى‌اللّه‌عليه‌و‌آله) گفتند: او از سر هواى نفس سخن مى‌گويد،
و هنگامی این گمان ابلیس به یقین تبدیل شد که پس از رحلت رسول الله، مردم دیگری را به جای علی (علیه‌السلام) به خلافت نشاندند [و جز عده‌ی کمی از مؤمنان، نسبت به ضایع شدن حق امیرمؤمنان در این خصوص، اعتراض و مخالفتی نکرد][8].
[1] سبأ:20
[2] إقبال الأعمال، سید بن طاووس، ج۱، ص۴۵۸؛ تفسير قمی، ج۲، ص۲۰۱؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۹۰، ص۳ (به نقل از تفسیر نعمانی) و...
[3] اشاره به احادیثی نظیر احادیث ذیل:
رسول خدا صلیاللهعلیهوآله: خدای متعال فرمود: اگر همه مردم روى زمین بر پذیرش ولایت علی علیه السلام مجتمع می‌شدند، من آتش جهنم را خلق نمی‌کردم. (امالی (شیخ صدوق): ص657)
حضرت فاطمه سلام الله علیها:
به خدا سوگند، اگر حقّ ـ یعنی خلافت و امامت ـ را به اهلش سپرده بودند و از عترت و اهل بیت پیامبر (صلوات اللّه علیهم) پیروی و متابعت کرده بودند، حتّی دو نفر هم با یکدیگر درباره خدا ـ و دین ـ اختلاف نمی‌کردند... (الإمامة و التبصرة، علی بن حسین بن بابویه قمی، پدر شیخ صدوق، ج۱، ص۱)
[4] «و هرگز از روى هواى نفس سخن نمى‌گويد.»
[5] به عنوان نمونه در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام: ...آیا درباره‌ی حضرت رسول صلیاللهعلیهوآله نگفتند که او درباره‌ی پسر عمّش علی (علیه السلام) نظر خاصّی دارد و طبق هوای نفس خود سخن می‌گوید تا اینکه خداوند «و ما ینطق عن الهوی» را در تکذیبشان نازل کرد... (امالی، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۰۲)
[6] «و همنشين شما (پيامبر) ديوانه نيست.»
[7] به عنوان نمونه در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام): ابوبصیر از امام صادق (علیه‌السلام) در مورد آیه: ...و ما صاحبکم بمجنون نقل می‌کند که فرمود: یعنی پیامبر در نصب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به امامت دیوانه نیست. (تفسير قمی، ج۲، ص۴۰۸)
[8] لما أخذ رسول الله صلیاللهعلیهوآله بید علی (علیه‌السلام) یوم الغدیر صرخ إبلیس فی جنوده... (الکافی، ثقة السلام کلینی، ج۸، ص۳۴۴)
#مبلغ_غدیر_باشیم
#غدیری‌ام
#عید_بزرگ_غدیر
✅ کانال رسمی کتاب جمکران:
@ketabejamkaran