شاغول‏ها اين شكل‏ها با سه عاملِ هدف و طرف و شرايط، مشخص مى‌‏شوند و در هر دوره با اين شاغول‏ها، ديوار جبهه‏‌ها و موضع‌گيرى‏‌ها سنجيده مى‌‏شود و بالا مى‌‏رود. با همين سه عامل مى‌‏توانيم به تمام رويدادها و انقلاب‏هاى تاريخى شيعه نقد بزنيم و آن‏ها را بررسى كنيم. و با اين كليدها مى‌‏توان درهاى بسته‏‌ى وقايع تاريخى را گشود و راه‏هاى تاريك را به نور بست؛ چون هر قدر هدف عالى‏‌تر و طرف بزرگ‏تر و شرايط محدودتر باشد، شكل تلاش و كوشش پيچيده‏‌تر و عميق‏‌تر خواهد گشت. اگر هدف در تلاش‏ها رفاه باشد و طرف، خطى كه بر روى كاغذ است، نه قلم و نه دست و نه مغز و شرايط و موقعيت‏ها آماده، در اين صورت شكل تلاش خيلى سطحى و راحت خواهد بود، به خلاف آن‏جا كه هدف از آزادى و رفاه گذشته و به رشد و شكوفايى استعدادها رسيده و به خلاف آن‏جا كه طرف، خطهاى سياه و حتى قلم‏ها و دست‏ها نيست، كه مغزها و علت‏هاست و به خلاف آن‏جا كه شرايط، سنگين و موقعيت‏ها محدود است، كه در اين هنگام، تلاش‏ها سخت و جانكاه و بنيادى و عميق خواهد بود. اين شكل‏هاى روشنگرى و فريادگرى و پنهانكارى و درگيرى وابسته به اين سه مسأله هستند و استوار بر ايمان و عشق به حق و بر توحيد عظيم و گسترده. و راستى كه آن هدف عظيم به چنين زيربناها و زمينه‏‌هايى نيازمند است. و آن هدف‏ها تنها با كمك فكر و پا و دست يك نفر و يا يك طبقه بدست نمى‌‏آيد، كه هر كس به حق رسيد بايد به حق برساند و هر كس كه از عشق او سرشار شد بايد ديگران را از اين عشق سرشار كند، آن هم نه شعارى و «بكن نكنى» بلكه ريشه‏‌دار و عميق. هر كس مى‌‏تواند و بايد از همان راهى كه خود ساخته شده و به آگاهى رسيده، ديگران را بسازد و به آگاهى برساند.