دلشکسته حرف آخرش یک کلام بود؛ نمیتوانم. و شیخ حرف اول و آخرش این بود؛ میتوانی. اصرار کرد: نه میشود و نه میتوانم. و شیخ محکم تر از او پاسخ داد: هم میشود و هم میتوانی. تو انسانی. رشد حق مسلم توست. چگونه میشود خدا انسانی را خلق کند و شرایط رشدش را فراهم نکند؟ گفت: مشکل همین جاست که من انسان هم نیستم. او در زندگی چه کرده بود؟ چرا اینقدر از خودش ناامید است؟ نومیدی او از جنس دیگر ناامیدی ها نبود. بی ذره ای تردید همه ی درها را به روی خودش بسته می دید اگرچه درهای رحمت الهی. چیزی که مسلم بود اینکه چه ظلم و تجاوزها که نکرده. جز این بود، به روزنه ای که شیخ برایش باز کرده بود لااقل امید میبست ولی حتی فکرش را هم نمیکرد. حتی حاضر نشد بپرسد: چگونه؟ بلکه انسانیت خودش را هم نفی میکرد. برای شیخ دردآورتر از این نبود که کسی را اینگونه ببیند که انسانیت خودش را هم منکر شود. محکم ولی مهربان گفت: خب باش. انسان باش. سرش را زیر انداخت. با لرزه ای که بر تمام وجودش افتاده بود پاسخ داد: گفتم که نمیشود. شماها از درد من چه میفهمید. و ساکت ماند. اگرچه شیخ استاد مسلم حل معماهای لاینحل بود، در مقابل وی کم آورد. اکنون برای شیخ هم مهم بود بداند او از چه رنج میبرد. چرا قاطعانه میگوید نمیشود؟ باید از او حرف میکشید. گفت: تو خواسته ای و نشده؟ نومیدتر از پیش گفت: اصلا دست من نیست که بخواهم. آنچه نباید، شده. بدون خواست من. نه کاره ای بوده ام و نه هستم. بخواهم هم نمیشود. نفست از جای گرم بلند میشود شیخ. هر چه بیشتر میگوید گره ها بیشتر میشود. شیخ هم ساکت شد. شاید بهترین راه حل معما همین باشد. پاسخی ندهی. اصرار نکنی. او را منتظر بگذاری تا شاید به حرف بیاید. همین طور هم شد. سکوت سنگینی بر فضا حاکم شد. بغضی سنگین تر از دستی که سالهاست بیخ گلویش را گرفته و نفسش را بریده راه حنجره اش را بست. مرگ یک بار شیون هم یک بار. بغضش را فرو خورد و سکوت سنگین فضا را با یک کلام شکست: من حرامزاده ام. و باز هم ساکت شد. همه متحیر ماندند به جز شیخ. پیش از آنکه لب از لب واکند ادامه داد: وقتی میگویم نمیشود یعنی این. نه دست من بوده و نه هست. بخواهم هم نمیشود. شما چه توقعی از یک حرامزاده دارید. من، من... به گریه افتاد. میان هق هقهایش بریده بریده گفت: ...من مطمئنم. از روز برایم روشنتر شده که بچه ی زنا هستم... شیخ حرفش را برید و قاطع گفت: باشی. فرزند هر چیزی میخواهی باش. دیگران خبطی کرده اند، به تو چه ربطی دارد؟ تو با دیگران چه فرقی داری؟ تو به همان اندازه برای خدا اهمیت داری که من این و آن دارند. بله، تو به خاطر شرایطی که داری احکامی هم داری. امام جماعت نمیتوانی بایستی. هر کدام از ما احکامی داریم. زن یک حکم، مرد یک حکم، بالغ، غیر بالغ. حکم تو هم بر فرض که درست بگویی این است. این دلیل میشود؟ همین که خدا حکمی برایت قرار داده یعنی انسانی. یعنی فکر داری. یعنی اگر بخواهی تا عرش او هم میتوانی بروی. تو اگر بخواهی از من و مایی که این درد را نداریم میتوانی مقرب تر باشی. چرا؟ چون تو بر دردی صبر میکنی که دیگران ندارند. آیا خدا آدم دردمند را با دیگران بی درد یکی میبیند؟ هرگز. یک کلام: دقیقا چیزی که موجب ناامیدی تو از لطف خدا شده، میتواند تو را تا جوار او ببرد. برای خدا مهم نیست تو که هستی و پدر و مادرت چه کرده اند. خدا شکستن تو را میخواهد. از دل شکسته ات راهی برای ورود خدا باز کن نه شیطان...