آیت‌الله جوادی آملی : آن که از درون خودش آب نجوشد مقلد است ولو علوم فراوانی یاد بگیرد. 🔹بزرگان دینی ما عموماً و علامه طباطبایی(رضوان لله) خصوصاً خود را به قرآن و عترت سپردند، هم در فراگیری اصل علم هم در نحوه تعلّم هم در بهره‌وری از علم. این اصول سه‌گانه را رهبران الهی به خوبی تبیین کردند. 🔹اصل اول ضرورت فراگیری دانش است که در روایات آمده است: «طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ»؛ دانشمند شدن یک فریضه است نه نافله، یک ضرورت زندگی است نه جزء حواشی و تذییلات. این اصل اول. 🔹اصل دوم آن است که درست است که فراگیری علم خوب است و همه علوم خوب است فروعات خوب است، اما مهمتر از فروعات، اصول است، مهمتر از میوه ها غرس درخت علمی است، لذا ائمه(علیهم السلام) فرمودند درست است که «طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ» اما راه این است که ما آن قواعد عامه و اصول اولیه را تبیین می‌کنیم، آن گاه شما اجتهاد کنید، فروعی را از این اصول استنباط کنید، فروعی را به این اصول برگردانید و این اصول را سرپرست و راهنمای آن فروع قرار بدهید تا در تحت امامت قواعد و اصول، امتی که به نام فروع‌اند بارور شوند. بنابراین اصل دوم اجتهاد است در کنار اصل اول که اصل فریضه بودن طلب علم است. اصل اول این است که «طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ» و اصل دوم این است که «عَلَیْنَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ وَ عَلَیْکُمُ التَّفْرِیع».‏ فراگیری فروع لازم است، ولی کافی نیست؛ بهره‌وری از منقولات شرق و غرب نافع است، ولی کافی نیست. 🔹اصل سوم آن است که علم از آن جهت که علم است، اگر به عقل نرسد، نه تنها کارآیی ندارد، بلکه زیان‌بار است. علم چراغ است؛ اگر این چراغ در تحت رهبری عقل عملی به نور نرسد، صراط را نشان نمی‌دهد، سرقت را نشان می‌دهد، تجاوز را نشان می‌دهد، ظلم و تعدی را نشان می‌دهد. چراغی که بخواهد صراط را نشان بدهد، باید در تحت هدایت و تربیت و ارائه طریق عقل عملی قرار بگیرد، لذا ائمه(علیهم السلام) این دستور سوم را این نظم و مدیریت حوزه و دانشگاه را به خوبی ارائه کردند و فرمودند: «التَّعَلُّمُ بِالْعَقْلِ یُعْتَقَدُ». اگر حوزه یا دانشگاه عالم شدند این نیمی از راه است. 🔹 این علم برای اینکه کارآمد شود که اولاً خود عالم را بپروراند و ثانیاً صراط جامعه را ارائه کند و امت را به مقصد برساند، هیچ راهی نیست، مگر اینکه از کارگاه عقل نظری و اندیشه، به بارگاه عقل عملی و انگیزه برسد، تربیت بشود، یک جانبه باشد، فقط راه را نشان بدهد نه بیراهه و کژراهه را امام فرمود: «التَّعَلُّمُ بِالْعَقْلِ یُعْتَقَدُ». انس با روایات اهل بیت (علیهم السلام)، قلب مطهر علامه را طرزی تربیت کرد که با دست پُر روایی، به بارگاه امن قرآن کریم راه پیدا کند و تفسیری ارائه کند که بهره وسیعی از روایات برده است و راهنمایی روایات، عقل را شکوفا کرده است. فرمودند ما بسیاری از روایات بحارالانوار را دیده‌ایم. 🔹مرحوم علامه طباطبایی در اثر انس به این روایات، طرز درس خواندن، طرز عالم شدن و طرز تعلیم و تدوین را به وسیله روایات یاد گرفتند. این اصولی را که ائمه فرمودند اول: «طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ» بعد فرمودند فروع را یاد گرفتن. ممکن است که کسی عمری را به عنوان استاد در حوزه یا دانشگاه شهرت پیدا کند، ولی مقلد است، چون حرف دیگران را گرفته است؛ اگر یک حرف تازه است از دیگری است، اگر یک حرف عمیق است از کتاب دیگری است، اگر یک لطیفه علمی است از کتاب دیگری است. 🔹آن که از درون خودش آب نجوشد مقلد است ولو علوم فراوانی یاد بگیرد. این استخر است چشمه نیست، این از جای دیگر گرفته است، از خود نجوشید؛ این کافی نیست. فرمود الا و لابد باید چشمه باشد، از استخر کاری ساخته نیست، چون وقتی آبش تمام شد، تمام شد، اما چشمه که از خود می‌جوشد مهم است که فرمودند «ینابیع العلم» باشید. 🍃🍃🍃🍃🍃🍃🍃 بیانات آیت‌الله جوادی آملی حفظه الله در کنگره بین‌المللی «علامه سید محمد حسین طباطبایی(ره)» امروز همزمان با چهل و دومین سالگرد ارتحال علامه طباطبائی(ره). https://eitaa.com/kosar_varamin