🔴تحجر از دیدگاه امام(ره)
🔸ما وقتی به متن اندیشه امام مراجعه می‌کنیم، مسأله تحجر بسیار جدی شمرده شده است؛ آن هم نه فقط گاهی و نه فقط در مورد برخی؛ بلکه حتی به‌طور مشخص درباره بسیاری از نزدیکان خودشان. نمونه‌ی بارز آن در سال ۶۷ اتفاق افتاد؛ یعنی ماجرای آقای قدیری که امام تعابیر بسیار تندی درباره ایشان به کار می‌برد.
🔹مرحوم سید احمد خمینی می‌گوید: «هنر امام در چه بود؟ بعضی‌ها فکر می‌کنند امام یک فقیه و مرجع بود؛ پس باید هنر امام را در فقه و اصول ایشان جست‌وجو کرد؛ بعضی دیگر هم حضرت ایشان را عارف و فیلسوف می‌دانند و اعتقاد دارند که هنر امام را باید در عرفان و فلسفه امام یافت؛ عده‌ای دیگر شعر امام را هنر امام می‌دانند؛ ولی آیا هنر امام این‌هاست؟ یا هنر امام مبارزه آشتی‌ناپذیر علیه مجموعه دنیای استکبار است. آیا هنر امام بر پایه جمهوری اسلامی است یاچیز دیگری است؟ به نظر من امام به تنهایی هیچ‌کدام از این‌ها نیست؛ ما فقیه و فیلسوف و عارف بسیاری داشتیم؛ اما این‌ها هیچ‌کدام امام نبودند. هنر امام تنها در مبارزه با آمریکا نیست؛ چراکه سیاسیون بسیاری در داخل و خارج با آمریکا جنگیدند؛ اما آن‌ها هم امام نیستند. من معتقدم آن‌چه امام را امام کرده و باعث اوج‌گیری نهضت تاریخی و اسلامی امام شده است، مبارزه پیگیر حضرت ایشان با متحجرین و مقدس‌مآبان و واپس‌گرایان احمق بوده است». بنابراین تفسیری که سید احمد خمینی از امام دارد و شاکله و هنر امام را در قالب آن بیان می‌کند، مبارزه با تحجر است.
🔸آیت‌الله خامنه‌ای نیز در پیامی که به مناسبت اولین سالگرد مرحوم امام صادر کردند، اشاراتی به همین بحث دارند: «در مدرسه انقلاب که امام ما بنیان‌گذار است، بساط اسلام صوفیانی و مروانی، اسلام مراسم و مناسک میان‌تهی، اسلام در خدمت زر و زور و خلاصه اسلام آلت دست قدرت‌ها و آفت جان ملت‌ها برچیده شده و اسلام قرآنی و محمدی(ص)، اسلام عقیده و جهاد، اسلام خصم ظالم و آه مظلوم، اسلام ستیزنده با فرعون‌ها و قارون‌ها و خلاصه اسلام کوبنده جباران و برپادارنده حکومت مستضعفان سربر کشیده است».
🔸بنابراین مدرسه امام در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای و مرحوم سیداحمدخمینی، اساساً در تقابل با تحجر تعریف می‌شود.
♦️اولویت مبارزه با تحجر در فعالیت های اجتماعی
در همان کتاب ولایت فقیه آمده است که امام در دیدار با برخی مراجع می‌فرمایند: «اگر می‌خواهید کاری انجام دهید و مبارزه‌ای داشته باشید، اول باید تکلیف این‌ها را روشن کنید و با این‌ها درگیر شوید». آیت‌الله خامنه ای می‌فرمایند آفت‌هایی که ممکن است انقلاب به آن دچار شود، اولینش تحجر است و بعد مسأله انفعال.
♦️اهمیت تحجر و تداوم مفهوم تحجر در نظام فکری امام
ما اغلب با تقلیل اهمیت مفهوم تحجر در دیدگاه امام مواجه هستیم؛ مثلاً گفته می‌شود مبارزه امام با تحجر یک امر هرازچندگاهی بوده است؛ نه یک امر مستمر؛ یا این‌که گفته می‌شود مبارزه با تحجر، محدود به شخص امام است و دیگران نباید ادامه دهند. این‌ها مواردی است که با احصا از تحلیل‌های مختلف به دست آمده است. برخی از این جملات صریحاً بیان می‌دارند که دیدگاه امام در ارتباط با تحجر را کنار بگذاریم؛ «تقلیل اندیشه ضد تحجری امام خمینی به گلایه‌های موردی یا سوءتفاهم‌هایی که برای امام اتفاق افتاده است»؛ یعنی می‌گوید اساساً تحجری وجود نداشته و سوءتفاهم برای امام پیش آمده است؛ «تعدیل بعد تحجرستیزانه اندیشه امام خمینی به فرامرزها»؛ یعنی این‌که منظور امام از تحجر، دقیقاً وهابیت بوده و به داخل کار نداشته است؛ یا این تعبیر: «تقلیل بعد ضد تحجری اندیشه امام به انجمن حجتیه و تقلیل انجمن حجتیه بهیک سازمان نه یک اندیشه».
🔸به عنوان نمونه بخشی از یادداشت‌های یکی از اساتید شناخته‌شده حوزه ـ که در دسته‌بندی رایج در زمره هواداران نظام و انقلاب محسوب می‌شود ـ را بدون ذکر نام بیان می‌کنم: « امام بیشترین حمایت را از علما می‌کردند؛ گاهی یک نقدهایی داشتند و مباحثی چون تحجر و امثال این‌ها را بیان کرده و گلایه‌هایی را مطرح می‌کردند؛ اما اولاً بیان آن مطالب در شأن حضرت امام بود؟ و ثانیاً هیچگاه توهین نمی‌کردند و نمی‌گذاشتند حریم‌ها شکسته شود».
🔹امام می‌گوید که قبل از انقلاب عده‌ای حرام می‌دانستند که روحانیت وارد سیاست شود؛ اما بعد از انقلاب طوری شده است که عده‌ای احیاناً حرام می‌دانند غیر از روحانیت بخواهند وارد سیاست شوند، دخالت کنند، کنشگر باشند و حق انتخاب داشته باشد؛ یعنی آن تنزه‌طلبی هنوز هست. بنابراین انحصارطلبی و قیم‌مأبی نسبت به حوزه سیاسی، از آسیب‌هایی است که روحانیت به خاطر تحجر پیدا می‌کند.
✍ #مجتبی_نامخواه
✅ تلخیص شده و بازنشر در تحلیل نویس
@Rezai_analyzer