🌻 «سبك» و «سيره» 🖌 آيت‌الله مرتضي مطهري (كتاب سيري در سيرة معصومين) ✅ تلخیص: نشریه معارف 🔶 سيره و سبك و انواع آن سیره از ماده «سِيْر» به معنى راه رفتن و حركت است؛ سيره يعنى نوع و «سبك رفتار». كتاب‌هايى كه ما به نام سيره داريم، در حقيقت سير است، نه سيره؛ زيرا تنها رفتار پيامبر‌(ص) را نوشته؛ نه سبك ايشان را. در رفتار، مسأله سبك و متد بسيار مهم است. علت اختلاف شعرا، هنرمندان، متفكران و علما، همه در اختلاف سبك آنهاست؛ يك عالم سبكش استدلالى و قياسى است، ديگرى سبك تجربى، يكى سبك عقلى، ديگرى سبك نقلى، ... . رفتار انسان‌ها نيز مانند علوم، سبك‌هاى مختلفى دارد؛ مثلا گروه سلاطين، روش مخصوص به خود داشتهاند، دو گروه فلاسفه و پيامبران نيز روش و سبك خاص خود را داشتهاند؛ در هر گروه نيز، سبك‌ها مختلف مىشود. اين اختلاف سبك‌ها كه گفتيم، براى آدم‌هايى است كه سبكى داشته باشند؛ اكثريت مردم اصلاً سبك ندارند. سيره پيامبر‌(ص) يعنى، سبك ايشان، يعنى متدى كه آن حضرت در عمل براى انجام مقاصد خود به كار مىگرفت. بحث در مقاصد پيامبر نيست؛ مقاصد ايشان براى ما محرز است؛ بحث، در سبك ايشان است. مثلاً پيامبر‌(ص) تبليغ مىكرد؛ روش تبليغى پيامبر چه روشى بوده؟ او يك رهبر سياسى براى جامعه خود بود، سبك مديريت حضرت در جامعه چگونه بود؟ و... همان‌گونه كه ذكر شد، سبك‌هاى مختلفى در رفتار وجود دارد؛ مثلاً بعضى در سياست، بيش از هر چيز، به نيرنگ و فريب معتقدند؛ آنان سياستى انگليسى مآبانه دارند؛ سياستى معاويهاى. يزيد و معاويه هر دو از نظر هدف يكى هستند، تفاوت آنها در متد آنهاست. يكى هم مثل على‌(ع) سبكش اخلاق به معنى واقعى است، نه تظاهر؛ و مخالف با اين تفكر است كه «تو كارت را پيش ببر، هر چه شد، شد». لذا براى بعضى اين توهم پيش آمد كه معاويه زرنگ است و على‌(ع) با راه‌ها و حيلههاى سياسى آشنا نيست! بعضى، سبكشان در كارها، دفع‌الوقت كردن و بعضى دورانديشى است. بعضى، در كلام خود قاطعند و بعضى مذبذب. بعضى، عادت به تنها تصميم گرفتن دارند و بعضى، هيچ‌گاه تنها تصميم نمىگيرند؛ ولو اين‌كه راه، كاملاً روشن باشد. مورد اخير را در زندگى پيامبر‌(ص) مشاهده مىكنيم: پيامبر اكرم‌(ص) در مقام نبوت، با وجود آن همه اعتقاد راسخ پيروانش به ايشان، نمىخواهد سبكش انفرادى باشد و هر چند خود، دقيقاً راه را مىداند، همواره با ياران مشورت مىكند؛ زيرا نتيجه اين كار اين است كه به پيروانش شخصيت و اجازه فكر مىدهد و نمىگويد: «شما فهم و شعور نداريد». اين سيره پيامبر‌(ص) براى اين است كه فردا رهبرى نيايد و مردم را ابزارى بدون اراده تصور كند. اما در عين حال پيامبر‌(ص) قاطع است. 👈 ادامه دارد ...