❇️﷽ تاملات رمضانی ۲۳ 💢 روایات تفسیری و وجه مغفول آیات ✍ دکتر محمدحسن احمدی؛ دانشیار دانشگاه تهران 🔹این سوال که چه مقدار از آیات قرآن کریم در زمان پیامبر(ص)، تفسیر شده بود؟(سیوطی، الاتقان)؛ حاوی نوعی کج تابی است و البته توانسته در مفهوم سازی بخشی از معنای اصطلاح روایت تفسیری، موثر باشد. شاید بر اساس همین کج تابی، این انتظار _قابل تامل_ایجاد شده که مراد از اصطلاح روایت تفسیری، روایتی است که در مقام تبیین ظاهر معنا و یا وجه تاریخی آیه است. 🔸 اما _در رویکردی واقع بینانه_ می توان گفت که اصطلاح روایات تفسیری -حداقل در بخش مهمی از میراث حدیثی شیعه- مطلق کاربرد آیات قرآن توسط معصوم و ناظر به وجه مغفول (نه ظاهر معنا و وجه تاریخی) آیه است. از این جهت ابتکار علامه طباطبایی(ره) در تاسیس اصطلاح جری و تطبیق _به عنوان تلاشی در جهت رفع این سوء تفاهم_ ستودنی است. 🔹در واقع و بر این اساس، پیش فرض غالب روایات تفسیری، آن است که معنای ظاهری آیه در بافت نزول روشن است و تنها در لایه های معنایی یا تطبیق آن بر موارد، تبیین و رفع ابهام شده است. این درحالی است که تفسیر در دوره معاصر عمدتا ناظر به کشف همین مدالیل ظاهری -و در واقع رسیدن به فهم مخاطب بالمشافهه- است. 🔸 حال با این تحلیل معنایی از اصطلاح روایت تفسیری، طرح تاملات و سوالات زیر، می تواند زمینه حل برخی از ابهامات روش شناختی دیگر نیز باشد: ✔️ آیا معصوم نمی تواند آیه را در کاربرد معنایی دیگری غیر از بافت ظاهری و تاریخی آیه به کار برد؟ ✔️ آیا امکان ندارد نبی مکرم(ص)، آیه ای را در موردی غیر از سبب نزول، به کار برد؟ جالب این که پاسخ منفی به این سوال، برخی را به خلق اصطلاحاتی چون آیات با دو و سه و ... سبب نزول واداشته است! ┄┅┅┅┅❀⚜️❀┅┅┅┅┄ 🌐 کانال نشریه معارف🔻 https://eitaa.com/maarefmags_ir